မုန်တိုင်းဒုက္ခသည်မဵား အရေးပေၞ အသက်ကယ် အကူအညီလိုအပ်ဆဲ

မုန်တိုင်းသင့်ဒေသရဲ့ ထက်ဝက်ကို စစ်ဆေးလေ့လာခဵက်အရ အရေးပေၞနဲႛ အသက်ကယ်ဆယ်ရေး အကူအညီတြေ ပို္ဘပီးလိုအပ်နေဆဲူဖစ်တယ်လိုႛ ကုလသမဂ္ဂ-အာဆီယံ-ူမန်မာ သုံးပြင့်ဆိုင်ဗဟိုအဖြဲႚက ဒီကနေႛ ဇြန်လ ၂၅ရက် ဗုဒ္ဌဟူးနေႛမြာ ေူပာုကားလိုက်ပၝတယ်။

မုန်တိုင်းသင့် ဧရာဝတီ ူမစ်ဝကဋ္ဋန်းပေၞဒေသ ဘိုကလေး္ဘမိြႚတြင် လေဘေး ဒုက္ခသည်မဵားအတြက် ထောက်ပံ့ရေး ပင်္စည်းမဵားကို ကုလသမဂ္ဂ ယာဉ်တစင်းပေၞမြ သယ်ခဵနေပုံ ူဖစ်ပၝသည်။ (Photo: AFP) (Photo: AFP)

ူမန်မာိံိုင်ငံ ူမစ်ဝကဋ္ဋန်းပေၞဒေသက မုန်တိုင်းဘေးကဵခဲ့တဲ့ ဒေသ ထက်ဝက်ကေဵာ်ကို ကေဵး႟ြာအေူခခံ စိစစ်လေ့လာရေး VTA စနစ်နဲႛ နာဂစ်အလြန် ပူးတြဲ အကဲူဖတ်ရေး PONJA အဖြဲႚတေကြ လေ့လာခဲ့ရာမြာ အရေးပေၞ အသက်ကယ်ဆယ်ရေး အကူအညီတြေ ပို္ဘပီး လိုနေသေးတယ်ဆိုတာ တြေႚရတယ်လိုႛ ဇြန်လ ၂၅ရက် ဒီကနေႛမြာ ထုတ်ူပန်တဲ့ သတင်းထုတ်ခဵက်မြာ ဖော်ူပထားပၝတယ်။

ဒီအဖြဲႚရဲ့ ကနဦးတြေႚရြိခဵက်တေအြရ ူမန်မာအစိုးရ၊  ပုဂ္ဂလိက အလြရြြင်တြေ၊  ဒေသခံနဲႛ ိံိုင်ငံတကာ NGO တေကြ ကူညီသမ္တွ စားနပ်ရိက္ခာဟာ လူဦးရေ ၇ သိန်း ၃ သောင်း အထိရောက်ရြ္ဘိပီး စုစုပေၝင်း မက်ထရစ်တန် ၉ ထောင်ကေဵာ်သာ ရြိပၝတယ်။ ဒၝဟာ မုန်တိုင်းူဖစ်္ဘပီး ၂ လနီးပၝးုကာတဲ့အခဵိန် ကာလမြာ အရပ်ရပ် ကူညီခဲ့တဲ့ အရေအတြက်ူဖစ်္ဘပီး ကုလသမဂ္ဂခန်ႛမြန်းတဲ့ မုန်တိုင်းသင့် လူဦးရေ ၂ သန်းကေဵာ်ရဲ့ ၃ ပုံ ၁ ပုံပဲရြိပၝတယ်။ နောက်ထပ် စာနပ်ရိက္ခာတန်ခဵိန် ၈၈၀၀ ကတော့ ူဖန်ႛဝေပေးဖိုႛ စီစဉ်နေဆဲလိုႛ သိရပၝတယ်။

သုံးပြင့်ဆိုင်အဖြဲႚရဲ့ သတင်းထုတ်ူပန်ခဵက်အရ ိံိုင်ငံတကာအကူအညီ အမေရိကန်ဒေၞလာ သန်း ၂၀၀ ရဖိုႛ ဒီတြေႚရြိခဵက်တေကြို အသုံးူပမြယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။ လောလောဆယ် ကနဦးအလြခြံထားတဲ့ငေရြဲ့ ၆၆ ရာခိုငိံြန်းသာ လက်ခံရရြိသေးတယ်လိုႛလည်း ဖော်ူပထားပၝတယ်။

ဒီအဖြဲႚက ကေဵးလက်အေူခခံလေ့လာရေးကို မုန်တိုင်းဘေးကဵတဲ့ ္ဘမိြႚနယ် ၃၀ ထဲက ဗဟိုအကဵဆုံး ကေဵး႟ြာပေၝင်း ၃၀ နမူနာယူ္ဘပီး စစ်တမ်းကောက်ခဲ့တာူဖစ်ပၝတယ်။ ဒီအဖြဲႚတေဟြာ ဒီ႟ြာတေအြနီးက အနည်းဆုံး နောက်ထပ် ၂ ႟ြာကိုပၝ လေ့လာခဲ့တယ်လိုႛလည်း RFAကရတဲ့ PONJA အစီရင်ခံခဵက်မြာ တြေႚရပၝတယ်။

မုန်တိုင်းဘေး တကယ်ကဵခဲ့တဲ့ ဒေသစိတ် ၁၃၀၀၊  ကေဵး႟ြာနဲႛ ရပ်ကြက်ပေၝင်း ၆ ထောင်ကေဵာ်ရဲ့ ၅ ရာခိုငိံြန်းကို အတိအကဵစိစစိံိုင်အောင် ဋ္ဌကိြးပမ်းထားတယ်လိုႛ ဆိုပၝတယ်။ ဒီလေ့လာရေးအဖြဲႚတေဟြာ ဇြန်လ ၁၀ ရက်ကနေ ၂၀ ရက်အထိ ၁၀ ရက်ုကာ ကြင်းဆင်းခဲ့တာပၝ။ လေ့လာရေးအဖြဲႚတေအြနေနႛဲ သြားလာရေးခက်တာနဲႛ အခဵိန်တိုအတြင်း လုပ်ကိုင်တာူဖစ်လိုႛ အခက်အခဲတေလြည်း ရြိတယ်လိုႛ ဆိုပၝတယ်။

ကေဵးလက်အေူခခံ မုန်တိုင် ဒဏ်လေ့လာရေးလုပ်ရာမြာ ဧရာဝတီတိုင်းက မုန်တိုင်းဘေးသင့် အိမ်ထောင်စု ထက်ဝက်ကေဵာ်ူဖစ်တဲ့ ၅၆ ရာိံြန်းဟာ စားနပ်ရိက္ခာကို အကူအညီတေကြ မဟုတ်ပဲ ကိုယ့်ဖာသာ စေဵးကနေ ဝယ်ယူစားသောက်ရတာ ူဖစ်တယ်လိုႛ ဆိုပၝတယ်။

ရန်ကုန်က ကုလသမဂ္ဂ လူသားခဵင်းစာနာမဆြိုင်ရာ အဖြဲႚ႟ုံး UNOCHA က ူပန်ုကားရေး အရာရြိတဦးူဖစ်တဲ့ Ms. Laksmita Noviera က လူသားခဵင်းစာနာမအြကူအညီပေးနေတဲ့ အဖြဲႚတေကြနေ အစားသောက် အကူအညီရခဲ့တဲ့ ဒုက္ခသည် အရေတြက်ဟာ လောလောဆယ်အထိ ၇ သိန်း ၃ သောင်းပဲရြိပၝသေးတယ်။ ဒၝဟာ တူခား အကူအညီတေမြဟုတ်ပဲ စားနပ်ရိက္ခာ အကူအညီသက်သက် စာရင်းပဲူဖစ်ပၝတယ်လိုႛ ေူပာူပပၝတယ်၊

လေ့လာတြေႚရြိခဵက်မြာ လက်ရြိအခဵိန်အထိ လူဦးရေ ၉ ရာခိုငိံြန်းနီးပၝးသာ ၁ လ ကေဵာ်စာ စားစရာ ရြိပေမဲ့ အမဵားစုူဖစ်တဲ့ ၃၀ ရာခိုငိံြန်းနီးပၝးဟာ စားစရာလုံးဝမရြိတာ တြေႚရပၝတယ်။ နောက်ထပ် ၂၅ ရာခိုငိံြန်းကေဵာ်ကတော့ ၂ ရက်ကနေ တပတ်စာ စားစရာရြိုကတယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။

ကဵန်းမာရေးနဲႛ ပတ်သက်လိုႛ မုန်တိုင်းဒဏ်ခံလူဦးရေ ၄၅ ရာိံြန်းဟာ အအေးမိ ခေဵာင်းဆိုးဝေဒနာတေခြံစားုကရ္ဘပီး ၃၅ ရာခိုငိံြန်း ဝမ်းလ္တေွာတာ ူဖစ်ခဲ့တယ်ဆိုတာ တြေႚရပၝတယ်။ ဒၝဟာ ဝမ်းရောဂၝတြေ ူဖစ်တာမရြိဘူးလိုႛ ေူပာခဲ့တဲ့ စစ်အစိုးရ ကနဦး ေူပာဆိုခဵက်တြေ နဲႛ ကြာူခားနေတဲ့ အခဵက်လည်းူဖစ်ပၝတယ်။

မုန်တိုင်းဘေးကဵခဲ့တဲ့ မိသားစု စုစုပေၝင်းရဲ့ ၂၂ ရာခိုငိံြန်း၊  စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်ခံစားရတာ ရြိတယ်လိုႛလည်း ဖော်ူပထားပၝတယ်။ ဒၝဟာ တနည်းအားူဖင့် လူဦးရေ ၆ သိန်းနီးပၝးကို ကိုယ်စားူပတြာူဖစ်လိုႛ အလြန်မဵားတဲ့ အရေအတြက်ူဖစ်ပၝတယ်။

Ms. Laksmita Noviera က ဒၝဟာကဵမတိုႛ အခုမြာ တြေႚရြိရတဲ့ အရေတြက်ူဖစ်ပၝတယ်။ ဒီူင်္ပံနာတေနြဲႛ ပတ်သက်္ဘပီး တူခား အဖြဲႚတေနြဲႛ ပူးပေၝင်း္ဘပီး ကုလသမဂ္ဂ အာဆီယံ သုံးပြင့်ဆိုင်အဖြဲႚက လိုအပ်တာတေကြို နည်းလမ်းခဵ မြတ်္ဘပီး ကူညီ ကိုင်တြယ် ေူဖရြင်းသြားဖိုႛရြိပၝတယ်။ ဒၝဟာ အခုမြာ ကဵမတိုႛတြေႚထားတဲ့အခဵက်ပၝလိုႛ ေူပာပၝတယ်။

လေ့လာခဵက်အစီရင်ခံစာမြာ မုန်တိုင်းဒုက္ခသည် ထက်ဝက်ကေဵာ်ူဖစ်တဲ့ ၆၀ ရာခိုငိံြန်းဟာ သန်ႛရြင်းတဲ့ သောက်ရေ မရပဲ မိုးရေကိုသာ အားထားနေရတယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။ နေစရာနဲႛ ပတ်သက်လိုႛ နေရာဒေသမြာရြိတဲ့ အိမ် ၆၀ ရာိံြန်းနီးပၝးဟာ ဆိုးဆိုးဝၝးဝၝး ဖဵက်ဆီးခံခဲ့ရတယ်လိုႛသိရပၝတယ်။

ပညာရေးနဲႛပတ်သက်လိုႛတော့ ယာယီစာသင်ခန်း ၁၃၅ ခု ဖြင့်လြစ်န္ဘေပီး ကေဵာင်းသား ၉ သောင်းခြဲအတြက် အကူအညီတြေ ပေးပိူႛထားတယ်လိုႛသိရပၝတယ်။ လယ်သမား စုစုပေၝင်းရဲ့ ၆၀ ရာခိုငိံြန်းအနေနဲႛ နောကိံြစ် လယ်စိုက်ခဵိန်အတြက် မဵိြးစေ့ရရေး အခက်အခဲရြ္ဘိပီး ငြေခေဵးဖိုႛလည်း ၈၀ ရာခိုငိံြန်းမြာ အခက်ခဲရြိတယ်လိုႛ ဆိုပၝတယ်။

ဒီနောက်ဆုံးရတဲ့ တြေႚရြိခဵက်အရ ကုလသမဂ္ဂ အာဆီယံ ၃ ပြင့်ဆိုင်အဖြဲႚအနေနဲႛ ူပင်ဆင်ထားတဲ့ ကယ်ဆယ်ရေးိံိုင်ငံတကာ အလြြငြေတောင်းခံဖိုႛ ူပင်ဆင်နေတယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။ ကုလသမဂ္ဂ အနေနဲႛ ူမန်မာမုန်တိုင်းဘေးအတြက် အမေရိကန်ဒေၞလာ သန်း ၂၀၀ ိံိုင်ငံတကာအလြရြြင်တေကြို တောင်းခံထား္ဘပီး ဇူလိုင်လ ူပင်ဆင်ခဵက်မြာတော့ အရေအတြက် ေူပာင်းိံိုင်တယ်လိုႛ ရန်ကုန်က ကုလသမဂ္ဂ လူသားခဵင်းစာနာမဆြိုင်ရာ အဖြဲႚ႟ုံး UNOCHA က ူပန်ုကားရေးအရာရြိတဦးူဖစ်တဲ့ Ms. Laksmita Noviera က RFAကို ေူပာူပပၝတယ် ။

2025 M Street NW
Washington, DC 20036
+1 (202) 530-4900
burweb@rfa.org