ိံိုင်ငံရေးအကဵဉ်းသူဟောင်း ဒေၞခင်မာအေး ကြယ်လြန်

ိံိုင်ငံရေး အကဵဉ်းသူဟောင်းတဦးူဖစ်တဲ့ ဒေၞခင်မာအေး ကြယ်လြန် အနိင်္စရောက်ခဲ့တဲ့အတြက် အေအေပီပီခေၞ ိံိုင်ငံရေးအကဵဉ်းသားမဵား ကူညီစောင့်ရြောက်ရေးအသင်း ူမန်မာိံိုင်ငံက ဝမ်းနည်းေုကာင်း သဝဏ်လြာ ပေးပိုႛတယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။

ဒီသဝဏ်လြာမြာ တိုင်းူပည်အတြက်အရေးဋ္ဌကီးနေသောအခဵိန်မြာ ဒေၞခင်မာအေးလို ပုဂ္ဂြိလ်တဦး ဆုံး႟ြံးသြားူခင်းဟာ ဒီမိုကရေစီအရေးလြပ်ရြားမအြတြက် အဖိုးမူဖတိံိုင်တဲ့ ဆုံး႟ြံးမဋ္ဌြကီးူဖစ်တယ်လိုႛဖော်ူပထား္ဘပီး အခုလို ကြယ်လြန်ခဲ့ရူခင်းအတြက် မိမိတိုႛအေအေပီပီ အနေနဲႛ မိသားစိုံြင့် ထပ်တူထပ်မ္တွ ဝမ်းနည်းပၝေုကာင်း သတင်းထုတ်ူပန်ပၝတယ်။

ထိုင်းူမန်မာနယ်စပ် မဲဆောက်္ဘမိြႚအေူခစိုက် ိံိုင်ငံရေးအကဵဉ်းသားမဵား ကူညီစောင့်ရြောက်ရေးအဖြဲႚမြ ကိုဘိုုကည်က စစ်အစိုးရ ဖမ်းဆီးထားသော ိံိုင်ငံရေးအကဵဉ်းသားမဵား၏ အေူခအနေကို ရြင်းလင်း ေူပာုကားနေပုံ ူဖစ်ပၝသည်။ (Photo: AFP)
AFP
ဒီထုတ်ူပန်ခဵက်နဲႛပတ်သက်လိုႛ အေအေပီပီရဲ့ တြဲဘက်အတြင်းရေးမြြး ဦးဘိုုကည်က အခုလို ရြင်းူပပၝတယ်။ ဒေၞခင်မာအေးဟာ သူႛဘဝတလ္တေွာက်လုံးမြာ မတရားမမြဵားနဲႛ စစ်အာဏာရြင် စနစ်ကို အူမဲတစေ ဆန်ႛကဵင်ခဲ့တဲ့အတြက် ထောင်အဋ္ဌကိမ်ဋ္ဌကိမ်ကဵခဲ့္ဘပီး ဘဝကို ခက်ခက်ခဲခဲ ပင်ပင်ပန်းပန်း ူဖတ်သန်းနေရတာတောင် လူမြရေးကိင်္စတေကြို စြမ်းစြမ်းတမံ ဆောင်႟ြက်ခဲ့တာေုကာင့် ဂုဏ်ူပသြင့်သူတဦးအူဖစ် ယုံုကည်တဲ့အတြက် အခုလို ဝမ်းနည်း သဝဏ် ေုကညာခဵက် ထုတ်ူပန်ရတာ ူဖစ်ေုကာင်း ဦးဘိုုကည်က RFAကို ရြင်းူပခဲ့ပၝတယ်။

ဒေၞခင်မာအေးကို ၁၉၄၀ ခိုံြစ်တြင် မြေးဖြား္ဘပီး ဖခင်ဟာ (တောင်ငူခ႟ိုင် ဒိုႛဗမာအစည်းအ႟ုံး)က သခင်ဗသောင်း ူဖစ်ပၝတယ်။ ခင်ပြန်းူဖစ်သူက ရန်ကုန်တ္ကသိုလ် ကေဵာင်းသားခေၝင်းဆောင်ဟောင်းလည်းူဖစ်၊ ိံိုင်ငံရေး အကဵဉ်းသားဟောင်းလည်း ူဖစ်တဲ့ ဦးလြေ႟ပြၝ။

ဒေၞခင်မာအေးဟာ ၁၉၆၂ ခိုံြစ်နောက်ပိုင်း မဆလ တပၝတီအာဏာရြင် လက်အောက် တက္ကသိုလ်ကေဵာင်းသူဘဝကတည်းက ိံိုင်ငံရေးလြပ်ရြားမြတေမြြာ တက်တက့်က့က ပၝဝင်ဆောင်႟ြက်ခဲ့တဲ့အတြက် ၁၉၆၇ ခိုံြစ်ကနေ ၁၉၇၁ ခိုံြစ်အထိ မဆလ အာဏာရြင် ဦးနေဝင်းရဲ့ ရေုကည်အိုင် စစ်ေုကာရေးစခန်းမြာ ၃ ိံြစ်ကေဵာ် ဖမ်းဆီး ိံြိပ်စက်ခဵြပ် ေိံြာင်ထားတာ ခံခဲ့ရပၝတယ်။

အဲဒီလို ိံြိပ်စက်ူခင်းခံခဲ့ရပေမဲ့လည်း နောက်တြန်ႛမသြားပဲ ၁၉၈၈ ခိုံြစ် ဒီမိုကရေစီ အရေးတော်ပုံဋ္ဌကီးမြာ ဆက်လက်္ဘပီး တက်တက့်က့ကနဲႛ ပၝဝင်ခဲ့ပၝတယ်။

၁၉၉၂ ခိုံြစ်မြာ စစ်အစိုးရရဲ့ အမဵြိးသားညီလာခံကို ဆန်ႛကဵင်တဲ့စာ႟ြက်စာတမ်း ရေးသားထုတ်ဝေူဖန်ႛခဵိမနြဲႛ ထောင်ဒဏ် ၃ ိံြစ် ခဵမြတ်ခံခဲ့ရပၝတယ်။

ဒေၞခင်မာအေးတိုႛဟာ မိသားတစုလုံးနီးပၝး စစ်အစိုးရရဲ့ အကဵဉ်းထောင်တေမြြာ အဋ္ဌကိမ်ဋ္ဌကိမ် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရ္ဘပီး ဘဝတလ္တေွာက်လုံးမြာလည်း အကဵဉ်းထောင်ထဲဝင်လိုက်၊ ူပန်ထြက်လာတဲ့အခၝ ထောင်ထဲမြာ ကဵန်ရစ်ခဲ့တဲ့ ခင်ပြန်းူဖစ်သူ ဦးလြေ႟နြဲႛ သားူဖစ်သူ ကိုဆက်အောငိံိုင်တိုႛကို ထောင်ဝင်စာ တြေႚလိုက်နဲႛ ူဖတ်သန်းခဲ့ရပၝတယ်။ အဲဒီအူပင် ဘဝတူ ိံိုင်ငံရေးအကဵဉ်းသားမဵားိံြင့် ိံိုင်ငံရေး အကဵဉ်းသားဟောင်းတေကြို ထောက်ပံ့ကူညီ အားပေးတာတေလြည်း စဉ်ဆက်မူပတ်လုပ်ခဲ့ပၝတယ်။

ဒၝ့အူပင် နဝတ၊ နအဖ လက်ထက်မြာ အကဵဉ်းထောင်တေထြဲ ကဵဆုံးသြားခဲ့တဲ့ ူမန်မာ့ဒီမိုကရေစီရေးလြပ်ရြားသူတေရြဲ့ အတဉပြဍ္ဎတ္ဇိ႟ုပ်ပုံလြာတေကြို ူပည်ပ အင်တာနက် စာမဵကိံြာတေမြြာ ‘ညံဇံ’ ဆိုတဲ့ ကလောင်နာမည်နဲႛ ရေးသားခဲ့္ဘပီး ကြယ်လြန်ခဵိန်မြာ ခင်ပြန်း ဦးလြေ႟ြ၊ သားသမီး ၃ ဦး ိံြင့် ေူမး ၇ ဦး ကဵန်ရစ်ခဲ့ပၝတယ်။

2025 M Street NW
Washington, DC 20036
+1 (202) 530-4900
burweb@rfa.org