သံလြင် ရေကာတာ စီမံကိန်း ဆိုးကဵြိးမဵားကို ဆြေးေိံြးတင်ူပ

ူမန်မာနဲႛ ထိုင်းအစိုးရ ိံြစ်ဖက်သဘောတူညီခဵက်အရ သံလြင်ူမစ်တလ္တေွာက် ရေကာတာတြေ ဆောက်္ဘပီး ရလာမဲ့ လ္တွပ်စစ်စြမ်းအင်တေကြို ထိုင်းိံိုင်ငံ ရောင်းခဵဖိုႛ စီမံကိန်းမြာ ဒေသခံ တိုင်းရင်းသားတေအြပေၞ ဆိုးကဵြိးတြေ ပို္ဘပီး သက်ရောက်စေတဲ့အေုကာင်း ဆြေးေိံြးပဲတြခုကို ဗန်ကောက်္ဘမိြႚမြာ ုသဂုတ်လ ၄ရက် ဒီကနေႛ ကဵင်းပခဲ့ပၝတယ်။

ူမန်မာူပည်ထဲတြင် သံလြင်ူမစ်ဟု ခေၞတြင်သည့် တ႟ုတ်ူပည်မြ ိူံးဂဵန်ူမစ် ူဖစ်ပၝသည်။ သံလြင်ူမစ်ပေၞတြင် အရြေႚတောင်အာရြ ဒေသမြာ အဋ္ဌကီးဆုံးူဖစ်လာမည့် လ္တွပ်စစ်မီဂၝဝပ် ၇,၁၀၀ ထုတ်လုပိံိုင်သည့် တာဆန်း ရေကာတာ စီမံကိန်းကိုလည်း တ႟ုတ် ကုမဍ္ဎဏီမဵား တည်ဆောက်နေပၝသည်။ (Photo: AFP) (Photo: AFP)

ဒီဆြေးေိံြးပဲကြို ထိုင်းိံိုင်ငံအေူခစိုက် သဘာဝ ပတ်ဝန်းကဵင် ထိန်းသိမ်းရေးအဖဲြႚ ူဖစ်တဲ့ သံလြင် စောင့်ုကည့်ရေးအဖဲြႚနဲႛ ထိုင်းလူႛအခြင့်အရေး အဖႛဲအြစည်းတြေ ဦးစီးကဵင်းပခဲ့တာ ူဖစ်ပၝတယ်။

ကရင်ူပည်နယ်ထဲမြာ ရြိတဲ့ သံလြင်ူမစ်စီးဆင်းနေတဲ့ Ta Sang နဲႛ Hutgyi ဒေသတေမြြာ ရေကာတာ ိံြစ်ခု ဆောက်လုပ်ဖိုႛ ရြ္ဘိပီး အဲဒီကရမဲ့ လ္တွပ်စစ်စြမ်းအားကို ထိုင်း လ္တွပ်စစ်စြမ်းအင် ထုတ်လုပ်ရေးဌာနက ဝယ်ယူဖိုႛ စီစဉ်နေတယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။ အဲဒီရေကာတာ ဆောက်မဲ့နေရာဟာ ္ဘပီးခဲ့တဲ့ ဇြန်လဆန်းပိုင်းက စစ်အစိုးရနဲႛ ဒီကေဘီအေတပ်တြေ ပူးပေၝင်းထိုးစစ်ဆင်ခဲ့တဲ့ ကရင်အမဵြိးသားအစည်းအ႟ုံး ကေအင်ယူတပ်မဟာ (၇) နယ်ေူမ အဓိက အေူခခဵထားတ ဲ့နေရာူဖစ်နေပၝတယ်။ ဒၝေုကာင့် ဆြေးေိံြးပဲမြြာ စစ်အစိုးရက ဖြ္ဘံဖိြးရေးစီမံကိန်းအေုကာင်းူပ္ဘပီး ဒေသခံ တိုင်းရင်းသားလူမဵြိးတေအြပေၞ ဖိံြိပ်အုပ်ခဵြပ်တဲ့ ကိင်္စတေကြို ဆြေးေိံြးခဲ့ုကပၝတယ်။

သံလြင်စောင့်ုကည့်ရေးအဖဲြႚ ကိုယ်စားလြယ်အနေနဲႛ တက်ရောက်လာတဲ့ ရြမ်းအမဵြိးသမီးအဖဲြႚ ခေၝင်းဆောင် နန်းခဵန်တောင်းကတော့ ဒီစီမံကိန်းေုကာင့် လက်ရြိ ူမန်မာူပည်ဘက်အူခမ်းမြာ ဘာတြေ ူဖစ်နေတယ်ဆိုတာကို ထိုင်းလူမဵြိးတေကြို တင်ူပခြင့်ရခဲ့တယ်လိုႛ အခုလိုေူပာပၝတယ်။

ဒီလိုမဵြိးအစည်းအဝေးဟာ အလြန်အင်မတန်မြ အရေးဋ္ဌကီးပၝတယ်။ ကဵမတိုႛအနေနဲႛ လူႛအခြင့်အရေး ခဵြိးဖောက်ခံနေရတဲ့ ကိင်္စတင် မဟုတ်ပၝဘူး ူမန်မာိံိုင်ငံဘက်အူခမ်းမြာရြိနေတဲ့ တိုင်းရင်းသားဒေသတေကြ သဘာဝအရင်းအူမစ်တေကြို စစ်အစိုးရက ကိုယ်ကဵြိးစီးပြားအတြက် ဘယ်လိုအသုံးခဵနေတာ ဆိုတာကို တင်ူပဆြေးေိံြးခြင့်ရပၝတယ်။ ဒီစီမံကိန်းကို အကောင်အထည်ဖော်မဲ့ နေရာဒေသတေမြြာ ူမန်မာစစ်တပ်ရဲ့ လူႛအခြင့်အရေး ခဵြိးဖောက်မြ၊ တိုင်းရင်းသားလူမဵြိးတြေ သိန်းနဲႛခဵ္ဘီပီး အိုးအိမ်စြန်ႛခြာ ထြက်ေူပးခဲ့ရတဲ့ အေူခအနေတေကြို ဒီအစည်းအဝေး တက်ရောက်လာတဲ့ ထိုင်းိံိုင်ငံက သက်ဆိုင်ရာ အာဏာပိုင်တေကြို အထောက်အထား အခဵက်အလက်တေနြဲႛ ေူပာူပခြင့်ရခဲ့တယ်လိုႛ နန်းခဵန်တောင်းက ေူပာသြားပၝတယ်။

ထိုင်းိံိုင်ငံရဲ့ လက်ရြိ အာဏာရအစိုးရအနေနဲႛ ဒီရေကာတာ တည်ဆောက်မဲ့ကိင်္စကို အကောင်အထည်ဖော်ဖိုႛ အခဵိန်ယူ စဉ်းစားနေဆဲူဖစ်တယ်လိုႛ အစည်းအဝေးမြာ အဓိက ပၝဝင်ဆြေးေိံြးသူတဦးူဖစ်တဲ့ ဒီမိုကရက်ပၝတီဝင်၊ သံတမန်အရာရြိဟောင်း Mr. Surapong Jayanama က ေူပာပၝတယ်။

ထိုင်းဝန်ဋ္ဌကီးခဵြပ်အနေနဲႛ ရေကာတာ ဆောက်လုပ်မဲ့ကိင်္စအပေၞမြာ လူႛအခြင့်အရေး၊ သဘာဝ ပတ်ဝန်းကဵင် ထိန်းသိမ်းရေးအတြက် လုပ်ဆောင်နေတဲ့ NGO အဖဲြႚအစည်းတေဘြက်က တင်ူပလာတဲ့ အခဵက်အလက်တေကြို လက်ခံစဉ်းစားဖိုႛ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး ကော်မတီဖဲြႚတာကို အတည်ူပထြား္ဘပီးပၝ္ဘပီလိုႛ သူက ေူပာပၝတယ်။

ဒီဆြေးေိံြးပဲမြြာ ကေအင်ယူ ကိုယ်စားလြယ်တဦး တက်ရောက်ခဲ့္ဘပီး သံလြင် ရေကာတာ ဆောက်လုပ်မဲ့ စီမံကိန်းေုကာင့် ဒေသခံ ကရင်လူမဵြိးတြေ ပို္ဘပီး ဖိံြိပ်ခံနေရတဲ့အေုကာင်း တင်ူပ ဆြေးေိံြးခဲ့ပၝတယ်။

2025 M Street NW
Washington, DC 20036
+1 (202) 530-4900
burweb@rfa.org