ဦးသုဝေိံြင့် ဦးဝင်းိံိုင်တိုႛ ၂၀၁၀ ေ႟ြးကောက်ပြဲဋ္ဌကိြ

ိံိုင်ငံရေးသမားဟောင်းဋ္ဌကီး ိံြစ်ယောက်ူဖစ်တဲ့ ညီႌြတ်သောဒီမိုကရက်တစ်က်ပၝတီ ဥက္ကှူ ဦးသုဝေနဲႛ အမဵိြးသားရေး ဦးဝင်းိံိုင်တိုႛကနေ ၂၀၁၀ ေ႟ြးကောက်ပြဲအဋ္ဌကိြ ူမန်မာ့ိံိုင်ငံရေး သုံးသပ် ဆြေးေိံြးပြဲကို ဒီကနေႛ စက်တင်ဘာ ၁၄ရက်နေႛ နေႛလည်ပိုင်းမြာ နတ်မောက်လမ်း ေူမပဒေသာပန်းူခံက ဒေၝ့လ့်ဖင်း စားသောက်ဆိုင်မြာ ကဵင်းပ္ဘပီးတော့ သူတိုႛရဲ့ လက်ရြိ ူမန်မာ့ိံိုင်ငံရေးအပေၞ အူမင်တေကြို ိံိုင်ငံရေး စိတ်ဝင်စားတဲ့ ကေဵာင်းသား လူငယ်တေနြဲႛ ဆြေးေိံြးခဲ့ုကတယ်လိုႛ ဆိုပၝတယ်။

အဲဒီလို ဆြေးေိံြးုကတာနဲႛပတ်သက်္ဘပီး သူတိုႛရဲ့ အူမင်တေကြို RFA သတင်းထောက် ကိုနေလင်းကနေ ဆက်သြယ်မေးူမန်းထားပၝတယ်။

RFA ။  ။ “အန်ကယ် ဦးသုဝေတိုႛ ဒီနေႛဒေၝ့ဖ်လ်ဖင်း စားသောက်ဆိုင်မြာ ၂၀၁၀ ေ႟ြးကောက်ပြဲ အဋ္ဌကိြ ဆြေးေိံြးပြဲ ကဵင်းပတာနဲႛ ပတ်သက်္ဘပီး ဘာတြေ ဆြေးေိံြးခဲ့တယ်ဆိုတာကို နည်းနည်း ေူပာူပပေးပၝခင်ဗဵား။

ဦးသုဝေ။        ။ “တိုင်းူပည်ကို ကောင်းလာအောင် အင်ဒိုနီးရြား သြားသလိုမဵား သြားမြာလားဆိုတာကို ကဵနော်က ေူပာတာပေၝ့နော်။ လက်ရြိအစိုးရဟာ ကဵနော်တိုႛတိုင်းူပည်မြာ အိံြစိံြစ်ဆယ်လောက်ုက္ဘာပီ ဆိုတော့ကာ ူပည်သူလူထုက အေူပာင်းအလဲလေးတြေ လိုခဵင်နေပၝ္ဘပီ၊ အဲဒီ အေူပာင်းအလဲလေးတြေ လိုခဵင်နေတဲ့အခဵိန်မြာပဲ ဒီအစိုးရကလည်းပဲ ေ႟ြးကောက်ပြဲ ကဵင်းပမယ်လိုႛေူပာတယ်။ အဲဒီတော့ အဲဒီေ႟ြးကောက်ပြဲမြာူဖင့်ရင် ကဵနော်တိုႛ ဝင်ရောက်ပၝဝင်ူခင်းအားူဖင့် တိုင်းူပည်အတြက် တစုံတခု လုပိံိုင်လိမ့်မယ်လိုႛ ယူဆ္ဘပီးတော့ ကဵနော်တိုႛ ပၝတီကိုဖြဲႚမယ်။ ေ႟ြးကောက်ပြဲ ဝင်မယ်ဆိုတဲ့ သဘောကို ကဵနော်တိုႛ ရြင်းူပတယ်။”

RFA ။  ။ “ဒၝဆို အန်ကယ်တိုႛက ေ႟ြးကောက်ပြဲ ဝင်မယ်ပေၝ့နော်၊ ဒီတော့ အဲလို ေ႟ြးကောက်ပြဲဝင်ဖိုႛ ဆုံးူဖတ်ရတဲ့ အဋ္ဌေကာင်းတေကြို ရြင်းူပပေးပၝဦး။

ဦးသုဝေ။        ။ “ပထမ အခဵက်ကတော့ တိုင်းူပည်မြာ ကဵနော်တိုႛ ူပင်စရာတြေ အမဵားဋ္ဌကီးရြိတယ်၊ အူပင်ကနေ ူပင်လိုႛ မရဘူး။ ဒီတိုင်းထိုင်္ဘပီးတော့ ူပင်နေလိုႛ မရဘူး၊ အဲဒီတော့ ကဵနော်တိုႛက ေူပာပိုင်ဆိုပိုင်ခြင့် လုပ်ပိုင်ခြင့် တေရြြိတဲ့နေရာကို ရောက်အောင်သြားရမယ်။ အဲလိုရောက်မြ ကဵနော်တိုႛက ူပငိံိုင်မယ်။ အဲဒၝေုကာင့်မိုႛလိုႛ ကဵနော်တိုႛ ေ႟ြးကောက်ပြဲကို ဝင်မလိုႛ စိတ်ကူးတာပၝ၊ နံပတ် ိံြစ်အနေနဲႛကတော့ ကဵနော်တိုႛခဵည်းပဲ သဘောထားတြေ ေူပာနေတာထက်ကို တိုင်းူပည်လူထုရဲ့ သဘောထားတြေ သိအောင်လုပ်ရမယ်။ ္ဘပီးခဲ့တဲ့ ၉၀ ခိုံြစ် ေ႟ြးကောက်ပြဲ တုန်းက မဲဆ္ဋိံပေးတဲ့သူတေထြဲမြာ အသက်သုံးဆယ်၊ လေးဆယ်ဆိုတဲ့ သူတေကြ အခုေူခာက်ဆယ်၊ ခိုံြစ်ဆယ် ူဖစ်လ္ဘာပီ။ အမြန်အတိုင်းဆိုရင် လေးိံြစ်တဋ္ဌကိမ်လောက် သူတိုႛက သဘောထားတြေ ေူပာဖိုႛကောင်းတာ။ အခုတော့ သူတိုႛ ဘာမမြေူပာိံိုင်တာ အိံြစိံြစ်ဆယ်ရြ္ဘိပီ။ အခုေ႟ြးကောက်ပြဲကာလ ပေၞလာတယ်ဆိုတော့ သူတိုႛရဲ့သဘောထား ထုတ်ူပန်ဖိုႛ အခြင့်အရေးရလာတာပဲ၊ အဲဒၝကို ကဵနော်တိုႛ အားပေးရမယ်၊ အဲဒၝေုကာင့် ကဵနော်တိုႛက တိုက်တြန်းတယ်။”

RFA ။  ။ “ဒၝဆိုရင် ၂၀၀၈ က ဆ္ဋိံခံယူပြဲ ကဵင်းပထားတဲ့ ဖြဲႚစည်းပုံအေူခခံဥပဒေကို အန်ကယ်တိုႛ အားရ ကေဵနပ်လက်ခံတဲ့ သဘောလားခင်ဗဵား။”

ဦးသုဝေ။        ။ “၂၀၀၈ ခုမြာ ဒီမိုကရေစီမကဵတဲ့ ခဋ္ဋတ်ယြင်းခဵက်တြေ အမဵားဋ္ဌကီးရြိတယ်လေ၊ တကယ်တမ်းေူပာရရင် ဖြဲႚစည်းပုံကို မဋ္ဌကိြက်ဘူးပေၝ့ဗဵာ နော်။ ဒီမိုကရေစီ မကဵလိုႛ၊ ဒၝပေမဲ့ အဲဒၝကို ူပင်ဖိုႛ ဘယ်လိုလုပ်မလဲဆိုတာက ဒီေ႟ြးကောက်ပြဲနည်းလမ်းက ူပငိံိုင်တဲ့ နည်းလမ်းပဲလိုႛ ကဵနော်တိုႛ ယူဆတယ်။”

RFA ။  ။ “စစ်အစိုးရက ေ႟ြးကောက်ပြဲ ဥပဒေတြေ ထုတ်ူပန်မြ မရြိသေးတာ ပၝတီမြတ်ပုံတင်ခြင့် မရသေးတဲ့အခဵိန်မြာ အန်ကယ်တိုႛ ဋ္ဌကိတြင်ူပင်ဆင်နေတော့ အစိုးရက တစုံတရာ ထောက်ပံ့တာမဵား ရြိလိုႛလား၊ ခြင့်ူပခြဵက်ရလိုႛလား။”

ဦးသုဝေ။        ။ “ေ႟ြးကောက်ပြဲ ဘယ်တော့လုပ်မယ် ဘယ်လို လုပ်ူဖစ်မလား မလုပ်ူဖစ်လားဆိုတာက ကဵနော်တိုႛ မသိဘူး၊ ဒၝက ကဵနော်တိုႛထက် အစိုးရနဲႛပဲဆိုင်တယ်။ အဲဒီလုပိံိုင်မဲ့ အေူခအနေရြိအောင် ကဵနော်တိုႛ စုထားတဲ့သဘောပဲ၊ ဥပဒေ မထြက်သေးတော့ ကဵနော်တိုႛကလည်း တရားဝင်တဲ့အဖြဲႚ မဟုတ်သေးဘူးလေ၊ အဖြဲႚဝင် မဟုတ်သေးတဲ့အခၝကဵတော့ ကဵနော်တိုႛလည်း ဒီအစိုးရနဲႛကလည်းပဲ နားလည်မလြည်း မရြိဘူး၊ အဆက်အသြယ်တောင် မရြိဘူးခင်ဗဵ။”

ဒၝကတော့ ညီႌြတ်သောဒီမိုကရက်တစ်ပၝတီ ဥက္ကှူ ဦးသုဝေကို RFA မြ ကိုနေလင်း ဆက်သြယ်မေးူမန်းခဲ့တာပၝ။

နောက်ထပ် ဒီဆြေးေိံြးပြဲမြာ တက်ရောက်ဆြေးေိံြးခဲ့တဲ့ အမဵိြးသားရေး ဦးဝင်းိံိုင်ကို ၂၀၁၀ ေ႟ြးကောက်ပြဲ အပေၞ သူဘယ်လို ႟ြူမင်သလဲလိုႛ ဘာတြေ တင်ူပဆြေးေိံြးခဲ့သလဲလိုႛ စမေး ဋ္ဌကည့်တဲ့အခၝမြာတော့ ဦးဝင်းိံိုင်က ခုလို ေူဖုကားပၝတယ်။

ဦးဝင်းိံိုင်။       ။ “ူဖစ်လည်းူဖစိံိုင်တယ်၊ မူဖစ်လည်း မူဖစိံိုင်ဘူး၊ ဘယ်သူမြ အတိအကဵ မေူပာိံိုင်ဘူး။ ဘာေုကာင့် အဲဒီလို မေူပာိံိုင်သလဲဆိုတာက ပထမတခုက ဒေၞစု အယူခံမြာ ူပန်လြတ်လာိံိုင်တယ်၊ ဒုတိယတခုက ၂၀၁၀ ေ႟ြးကောက်ပြဲ နောက်ေ႟ြႛသြားိံိုင်တယ်၊ နောက်တခုက အန်အယ်လ်ဒီအနေနဲႛ ေ႟ြးကောက်ပြဲဝငိံိုင်တယ်။ စတုတ္ဇတခုက ေ႟ြးကောက်ပြဲ္ဘပီးလိုႛ ပထမူဖစ်လာတဲ့အခဵိန်အခၝမြာ ူပဌာန်းဖိုႛ ဋ္ဌကိြးစားနေတဲ့ ဖြဲႚစည်းအုပ်ခဵြပ်ပုံ အဲဒၝူပည်သူက မဲပေး္ဘပီးသားူဖစ်တဲ့ ဖြဲႚစည်းအုပ်ခဵြပ်ပုံ အေူခခံ ဥပဒေကို ူပင်ဆင်ဖိုႛ ခြင့်ူပလြာိံိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အဲဒီလို ခန်ႛမြန်းခဵက် လေးခဵက်ကို ကဵနော်တင်ူပတယ်။”

RFA ။  ။ “အန်ကယ် ဦးဝင်းိံိုင်အနေနဲႛ ၂၀၀၈ ဖြဲႚစည်းပုံကို လက်ခ္ဘံပီး ေ႟ြးကောက်ပြဲ ဝင်သြားမယ်ဆိုတဲ့ သဘောမဵိြးလား ဘယ်လိုသဘောထားလဲခင်ဗဵား။”

ဦးဝင်းိံိုင်။       ။ “လုံးဝအားမရပၝဘူး၊ သိုႛသော်လည်း လက်ရြိအေူခအနေတေအြရကတော့ ကဵနော်တိုႛက လက်တြေႚဆန်ရမယ်ဗဵ၊ စိတ်ကူးယဉ်လိုႛမူဖစ်ဘူး။ ကဵနော်တိုႛ အသက်အ႟ြယ်တေဟြာ အသက်ကလည်း ဋ္ဌကီးလာတော့ အတြေႚအုကံြတေကြလည်း ရလ္ဘာပီ၊ ိံိုင်ငံရေးကို တကိံိုင်သမ္တွ လက်တြေႚဆန်ဆန်နဲႛပဲ သုံးသပ်္ဘပီးတော့ လက်တြေႚဆန်ဆန်နဲႛပဲ လုပ်ရမယ်လိုႛ ကဵနော်တိုႛ သဘောပေၝက်တယ်။ လက်ရြိအေူခအနေကို မဋ္ဌကိြကိံြစ်သက်သော်လည်းပဲ ဒီတိုင်းက န္ဘေပီးတော့ ဘယ်လို အကောင်းဖက်ကို ရောက်အောင် ကဵနော်တိုႛ သြားုကမလဲဆိုတာကို ကဵနော်တိုႛက စဉ်းစားရတာကိုး။”

RFA ။  ။ “အရင်က အန်ကယ် ဦးဝင်းိံိုင်ေူပာဖူးတယ်လေ ိံိုင်ငံရေးကို စိတ်ကုန်္ဘပီး ိံိုင်ငံရေးလောကကနေ ိုံတ်ထြက်တယ် ေူပာဘူးပၝတယ်။ ခု ၂၀၁၀ ေ႟ြးကောက်ပြဲ ကဵင်းပမယ်ေူပ္ဘာပီးကာမြာ ဆရာိံိုင်ငံရေးထဲ ူပန်ဝင်လာတာက ေ႟ြးကောက်ပဲဝြင်မယ် ဆုံးူဖတ်လိုက်္ဘပီလား။”

ဦးသုဝေ။        ။ “ကဵနော်အခုခဵိန်ထိ အဲဒီစိတ်ကူး မရြိသေးပၝဘူးခင်ဗဵ။ ကဵနော်တိုႛ ဗုဒ္ခဘာသာမြာ နိဗ္တာန်ဆိုတာ ရြိတယ်ခင်ဗဵ။ နိဗ္တာန်ဆိုတာ ိံြစ်မဵိြးရြိတယ်ခင်ဗဵ။ သ္ဘေပီးမြ ရတဲ့ နိဗ္တာန်ရယ်၊ မသေခင်ရတဲ့ နိဗ္တာန်ရယ်၊ အဲဒၝ၊ သ္ဘေပီးမရြတဲ့ နိဗ္တာန်က ူမဲတယ်၊ ုကာတယ် ဘာမြ သူက ူပန်မလာတော့ဘူး၊ မသေခင်ရတဲ့ နိဗ္တာန်က တရားထိုင်တုန်း မဂ်ဆိုက်ဖိုလ်ဆိုက် ူဖစ်္ဘပီးတဲ့အခဵိန်မြာ ရတယ်၊ အဲဒီတော့ ိံိုင်ငံရေးမြာလည်း ဒီလိုပဲ အ္ဘငိမ်းစားယူတယ်ဆိုတာ သ္ဘေပီးမြ အ္ဘငိမ်းစားယူမြ စိတ်ခဵရတယ်၊ အဲဒီတော့ မသေခင် အ္ဘငိမ်းစားယူတော့ သိပ်စိတ်မခဵရဘူး။”

အမဵိြးသားရေး ဦးဝင်းိံိုင်ရဲ့ ေူဖဋ္ဌကားခဵက်တြေ ူဖစ်ပၝတယ်။ ဒီကနေႛ သူတိုႛကဵင်းပတဲ့ ဆြေးေိံြးပြဲကိုတော့ ၂၀၁၀ ေ႟ြးကောက်ပြဲကို စိတ်ဝင်စားသူ ၇၀ ကေဵာ်တက်ရောက်ခဲ့္ဘပီး စစ်အစိုးရဘက်က ထောက်လြမ်းရေးလိုႛ ယူဆရသူ အနည်းငယ် တက်ရောက် သတင်းယူခဲ့တယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။

ဆက်သြယ်မေးူမန်းခဵက်။
အသံဖိုင်ယူရန်
2025 M Street NW
Washington, DC 20036
+1 (202) 530-4900
burweb@rfa.org