ကမႝာ့ဒုက္ခသည်ဦးရေ တိုးပြားလာနေေုကာင်း စစ်တမ်းထုတ်ူပန်

နအဖစစ်တပ်မဵား၏ ထိုးစစ်ေုကာင့် အိုးအိမ်စြန်ႛပစ် ထြက်ေူပးလာရသော ေူမးအဖြားကို အိထောထ ဒုက္ခသည်စခန်းမြာ တြေႚရပုံ။ အဖြား၏ ခင်ပြန်းမြာ စစ်တပ်၏ ပစ်ခတ်မြေုကာင့် သေဆုံးခဲ့ရပၝသည်။ (Photo: RFA)

စစ်တမ်းအရတော့ ူမန်မာိံိုင်ငံမြာလည်း ဒုက္ခသည်အရေအတြက် တိုးလာတဲ့ သဘောပၝပဲ။ ထိုင်းိံိုင်ငံမြာ ူမန်မာဒုက္ခသည် ၄ သိန်း ၇ သောင်းကေဵာ်ရြိတယ်လိုႛ ၂၀၀၆ ခိုံြစ် စစ်တမ်းက ဖော်ူပပၝတယ်။ ္ဘပီးခဲ့တဲ့၂၀၀၅ ခိုံြစ် ဒုက္ခသည်စစ်တမ်းမြာ ထိုင်းိံိုင်ငံရြိ ူမန်မာဒုက္ခသည် အရေအတြက်ဟာ ၄၅၀,၀၀၀ကေဵာ်ပဲရြိရာက အခု ၂၀၀၆ ခိုံြစ် စစ်တမ်းမြာ ၄၇၀,၀၀၀ကေဵာ် ူဖစ်လာတဲ့အတြက် ူမန်မာဒုက္ခသည်အရေအတြက် ၂၀,၀၀၀ဝန်းကဵင် တိုးလာတဲ့ သဘောပဲ ူဖစ်ပၝတယ်။

တခၝ ူမန်မာဒုက္ခသည် ၄၇၀,၀၀၀ကေဵာ်မြာလည်း ၁၅၀,၀၀၀လောက်ပဲ ဒုက္ခသည်စခန်းတေမြြာ နေထိုင်ခြင့်ရရြိုက္ဘပီး ကဵန် ဒုက္ခသည်တြေ၊ အထူးသူဖင့် ရြမ်းတိုင်းရင်းသား ဒုက္ခသည်တေကြို ထိုင်းအစိုးရက ဒုက္ခသည်အူဖစ် အသိအမြတ် မူပဘြူးလိုႛ ၂၀၀၆ ခိုံြစ် စစ်တမ်းက ထောက်ူပပၝတယ်။

မလေးရြားိံိုင်ငံမြာလည်း ူမန်မာဒုက္ခသည် ၅၃,၀၀၀လောက်ရြ္ဘိပီး ခဵင်းတိုင်းရင်းသားအမဵားစု ပၝဝင်တဲ့ ူမန်မာ ဒုက္ခသည်နဲႛ ိံိုင်ငံရေးခိုလြံခြင့်တောင်းသူ ၆၀၀ လောက်ဟာ မလေးရြားိံိုင်ငံ အကဵဉ်းထောင်တေထြဲမြာ နေနေုကရတယ်လိုႛ စစ်တမ်းက ဆိုပၝတယ်။

USCRI အမေရိကန်အေူခစိုက် ဒုက္ခသည်နဲႛ ေ႟ြႚေူပာင်းအေူခခဵသူမဵား ဆိုင်ရာ ိံိုင်ငံတကာအဖြဲႚဋ္ဌကီးဟာ အစိုးရနဲႛ မဆိုင်တဲ့ NGO အဖြဲႚူဖစ်္ဘပီးတော့ ၁၉၁၁ ခိုံြစ်ကစလိုႛ ကမ္တာပေၞက ဒုက္ခသည်ရေးရာတြေ၊ ိံိုင်ငံရေးခိုလြံခြင့်နဲႛ ဆိုင်တဲ့ကိင်္စတေကြို စောင့်ုကည်ႛ ကာကြယ်နေတဲ့၊ အကူအညီပေးနေတဲ့ အဖြဲႚဋ္ဌကီးူဖစ်ပၝတယ်။ USCRI အဖြဲႚဟာ IDP ခေၞ ူပည်တြင်း အိုးအိမ်စြန်ႛ ရြောင်တိမ်းနေသူတေ ကြိင်္စကိုလည်း ဆောင်ရြက်ေုကာင်း၊ ဒၝပေမယ့် ိံိုင်ငံရေးဖိံြိပ်မြ၊ အုကမ်းဖက်မနြဲႛ မတည်္ဘငိမ်မြတြေေုကာင့် အိုးအိမ်စြန်ႛ ရြောင်ေူပးရသူတေကြိုသာ IDP လိုႛ သတ်မြတ်တဲ့အေုကာင်း အဖြဲႚရဲ ဥက္ကှူူဖစ်သူ မင်္စစ် လာဗီနီးယား လီမြန်က မနေႛက ူပလြုပ်တဲ့ ၂၀၀၆ ခိုံြစ် ကမႝာ့ဒုက္ခသည် စစ်တမ်းဆိုင်ရာ ရြင်းလင်းပြဲမြာ ခုလို ေူပာဆိုပၝတယ်။

မင်္စစ် လာဗီနီးယား လီမြန်။ ။ တခဵြိႚအဖြဲႚအစည်းတေကြ သဘာဝဝန်းကဵင်ေုကာင့် အိုးအိမ်စြန်ႛေူပးရသူတေကြိုလည်း IDP လိုႛ သတ်မြတ်ပၝတယ်။ ဒၝပေမယ့် USCRI ကတော့ ိံိုင်ငံရေးေုကာင့် ထြက်ေူပးရတဲ့သူတေကြိုပဲ IDP အူဖစ် သတ်မြတ်ပၝတယ်။ အူခား ိံိုင်ငံတိံိုင်ငံတြင်းမြာ အိုးအိမ်စြန်ႛ ရြောင်ေူပးနေုကရတဲ့ လူတေကြို ကူညီဖိုႛဆိုတာဟာ အလြန်ခက်ပၝတယ်။ ဒီကိင်္စဟာ ိံိုင်ငံတကာ လူႛအခြင့်အရေး ခေၝင်းစဉ်အောက်မြာ အဓိက အကဵြံးဝင်ပၝတယ်။

မနေႛက ူပလြုပ်တဲ့ ၂၀၀၆ ခိုံြစ် ကမ္တာ့ဒုက္ခသည် စစ်တမ်းဆိုင်ရာ ရြင်းလင်းပြဲမြာပဲ ူမန်မာိံိုင်ငံက IDP အရေအတြက်နဲႛ ပတ်သက်လိုႛ RFA က မေးူမန်းရာမြာတော့ USCRI ရဲ့ မူဝၝဒရေးရာဒၝ႟ိုက်တာ မင်္စတာ ဂရက်ဂရီ ခဵန်း က ခုလို ေူဖပၝတယ်။

မင်္စတာ ဂရက်ဂရီ ခဵန်း။ ။ ူမန်မာိံိုင်ငံက IDP ူပည်တြင်းအိုးအိမ်စြန်ႛရြောင်တိမ်းသူ အရေအတြက်နဲႛ ပတ်သက်လိုႛ စစ်တမ်း စာမဵကိံြာ ၁၁၊ စာရင်းအမြတ်စဉ် ၉ မြာ အတိအကဵ ဖော်ူပထားပၝတယ်။ ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ IDP စုစုပေၝင်း ၅၄၀၀၀၀ကေဵာ် ရြိတယ်လိုႛ USCRI က စစ်တမ်းကောက်ထားပၝတယ်။

္ဘပီးခဲ့တဲ့ိံြစ်က ကမႝာပေၞမြာ IDP အရေအတြက် ၂ သန်းကေဵာ် တိုးလာတယ်လိုႛ USCRI က ဆိုပၝတယ်။ နဂိုရြ္ဘိပီး အရေအတြက်နဲႛ ပေၝင်းလိုက်ရင် ကမႝာပေၞမြာ IDP စုစုပေၝင်း ၂၁ သန်း ရြိန္ဘေပီလိုႛ စစ်တမ်းမြာ ဖော်ူပထားပၝတယ်။ ဒုက္ခသည်နဲႛ ိံိုင်ငံရေးခိုလြံခြင့်တောင်းသူ အရေအတြက်ကတော့ စုစုပေၝင်း ၁၂ သန်း ရြိတယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။

2025 M Street NW
Washington, DC 20036
+1 (202) 530-4900
burweb@rfa.org