ကညနရဲ့ညွှန်ကြားချက်အသစ်က ကားပိုင်ရှင်တွေကို သောကပေး

• သန့်ဇင်ဦး
  2019-11-11

မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ အမည်မပြောင်းရသေးတဲ့ မော်တော်ယာဉ်တွေအားလုံး ဝင်ငွေခွန်ဆောင်ပြီးမှ ပိုင်ရှင် အမည်ပေါက် မဖြစ်မနေပြောင်းဖို့ ကုန်းလမ်းပို့ဆောင်ရေးညွှန်ကြားမှု ဦးစီးဌာန(ကညန) ရဲ့ သတ်မှတ်ကြေညာချက်ကြောင့် အခွန်ပေါ် အခွန်ဆင့်တဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်နေပြီလို့ ဝေဖန်လာကြပါတယ်။

၂၀၁၉ အောက်တိုဘာ ၁ ရက်နေ့ကနေ ၂၀၂၀ စက်တင်ဘာ ၃၀ ရက်နေ့အတွင်း သက်ဆိုင်ရာ အခွန်ရုံးတွေမှာ ဝင်ငွေခွန်သွားဆောင်ပြီးမှ အမည်ပြောင်းရမယ်၊ မပြောင်းရင် ယာဉ်သက်တမ်း မတိုးပေးဘူးလို့ ကြေညာထားတာပါ။

လှိုင်ယာဉ်ရောင်းဝယ်ရေးစခန်းက ကားရောင်းဝယ်ရေးလုပ်ကိုင်သူ ကိုသီဟကတော့ အစိုးရက ပြည်သူတွေကို ဓားပြတိုက်နေသလိုပဲလို့ ယူဆပါတယ်။

"အဲဒါကတော့ အစိုးရက ဓားပြတိုက်တယ်လို့ပဲသတ်မှတ်တာ၊ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အရင်အစိုးရလည်း ဓားပြတိုက်ပြီး ဆင်းသွားတယ်လို့ ခံစားရတယ်၊ ဆင်းသွားပြီးရင် ဒီဟာက မေ့ ဘယ်သူမှလဲမပြောင်းတော့ဘူး၊ အခုဒီအစိုးရလည်း ဒီအချိန်ပဲ ဒီလိုပြန်ဖြစ်လာတာ၊ နာမည်ပြောင်းဖို့ မပြောင်းဖို့ကို စည်းမျဥ်းတစ်ခုနဲ့ပဲ ဖြစ်စေချင်တယ်၊ အစိုးရပြောင်းတိုင်းပြောင်းတိုင်း ဒီကားတစ်ခုအပေါ်ပဲ အခွန်လုပ်လို့ရနေလား"

သိန်း ၂၀ တန်ကားတစ်စီးကို စတင်သွင်းကတည်းက သိန်း ၁၄၀ အထိကျသင့်တဲ့အတွက် ၁၆၅ ရာခိုင်နှုန်း အထိ အခွန်ပေးဆောင်ထားပြီးဖြစ်တယ်လို့ ကိုသီဟက ဆိုပါတယ်။

ရန်ကုန်တိုင်း ကုန်းလမ်းပို့ဆောင်ရေးညွှန်ကြားမှု ဦးစီးဌာန(ကညန) မြင်သာရုံးရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးလျန်ကျင့်မန်က ဒီလိုကောက်ခံတာဟာ မော်တော်ယာဉ်ဥပဒေအရ သတ်မှတ်ထားတာမဟုတ်ဘဲ နိုင်ငံတော် ဘဏ္ဍာရဖို့အရေး ဝန်ကြီးဌာနချင်း ညှိနှိုင်းဆောက်ရွက်တာသာဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။

"မော်တော်ယာဉ်ဥပဒေမှာ ဒီလိုအခွန်ကောက်ပြီးမှ လုပ်မယ်ဆိုတာမပါပါဘူး၊ နိုင်ငံတော်ရဲ့အခွန်ဘဏ္ဍာ တိုးတက်ရရှိရေးအတွက် ဝန်ကြီးဌာနချင်းညှိနှိုင်းပြီးတော့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တာဖြစ်ပါတယ်၊ ကျွန်တော်တို့အနေနဲ့ မော်တော်ယာဉ်ဥပဒေအရဆိုရင် ဒီဟာကောက်ဖို့ မပါပါဘူး"

မော်တော်ယာဉ်ဥပဒေမှာ အမည်ပေါက်ပြောင်းဆောင်ရွက်ဖို့အတွက် ကျပ် ၅,၀၀၀ သာ သတ်မှတ်ထားတာပါ။

ရန်ကုန်တိုင်းမှာ တစ်ရက်ကို အစီးရေ ၆၀၀ လောက် ယာဉ်သက်တမ်း လာတိုးနေပြီး အဲဒီအထဲမှာ အစီး ၁၀၀ ခန့်သာလျှင် ပိုင်ရှင်ကိုယ်တိုင် လာတိုးတာဖြစ်တယ်လို့ ဦးလျန်ကျင့်မန်က ဆိုပါတယ်။

၂၀၁၅ မော်တော်ယာဉ်ဥပဒေမှာ မော်တော်ယာဉ်ဝယ်ယူပြီး တစ်လအတွင်း အမည်ပေါက် လာမပြောင်းရင် ဒဏ်ငွေ တစ်သိန်း ချမှတ်ဖို့ ပြဋ္ဌာန်းထားပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ ဥပဒေကြမ်းကော်မတီကို တင်ပြထားတဲ့ ယာဉ်အန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေးနှင့် စီမံခန့်ခွဲမှု ဥပဒေကြမ်းမှာတော့ ဒဏ်ငွေကို သုံးသိန်း ချဖို့ ရေးဆွဲထားတာပါ။

ရန်ကုန်က ယာဉ်ပိုင်ရှင်တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ကိုစိုးပိုင်ကတော့ နိုင်ငံတကာမှာ သတ်မှတ်ထားသလို အမည်ပေါက်ပြောင်းကြေး နှုန်းထားတစ်ခု သတ်မှတ်ပြီးသာ ကောက်ခံစေချင်တာပါ။

"ကျွန်တော်တို့နားလည်ထားတဲ့ ဒီအခွန်ဆိုတာက ပထမဆုံး ကားဝယ်တဲ့သူတွေအခွန်ပေးရမယ်ဆိုရင် အိုကေပေးပါ၊ အဲ့လူတွေကမှ ဒီကားတွေပြန်ရောင်းတယ်ဆိုလို့ရှိရင်တော့ ကျွန်တော်တို့သည် ဒုတိယ တတိယပြန်ဝယ်မယ့်သူတွေဖြစ်တယ်၊ အဲ့တော့ ဒုတိယ တတိယပြန်ဝယ်မယ့်သူတွေသည် ဒီကားပေါ်မှာ အခွန်ဆောင်စရာအကြောင်းမရှိတော့ဘူးလို့ ကျွန်တော်ထင်တယ်"

အရည်ကြိုနာမည်နဲ့ ကားအကြောင်း ဆောင်းပါးတွေ ရေးသားနေတဲ့ ရန်ကုန်က ကားရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ငန်းရှင်၊ မြန်မာနိုင်ငံ ယာဉ်လမ်းအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေးအဖွဲ့ တွဲဘက်အတွင်းရေးမှူး ဦးအောင်ဇော်ဦး(ခ) ကတော့ အခွန်နှစ်ထပ် မဖြစ်ဘူးလို့ တုံ့ပြန်ပါတယ်။

"အခွန်က နှစ်ထပ်မဖြစ်ဘူးဗျ အခွန်ကတစ်ထပ်ပါပဲ၊ ဥပမာ ကျွန်တော်က နိုင်ငံခြားကနေကားတစ်စီးဝယ်တယ်၊ အခွန်တွေဆောင်ခဲ့တယ်၊ ဆောင်ပြီးတော့ ပြန်ရောင်းမယ်ဆိုရင် ကျွန်တော်ဆောင်ခဲ့တဲ့အခွန်စိမ်းစာရွက်တွေ ဘဏ်ကို ငွေသွင်းတဲ့စာရွက်တွေ ပြန်ရောင်းမယ့်စာချုပ်တွေ ကားရဲ့ အုံနာဘုတ်မိတ္တူတွေကို ကျွန်တော်ယူထားတယ်၊ ရောင်းလိုက်ပြီဆိုတာနဲ့ အခွန်ရုံးကိုသွားပြီးတော့ ဒီကားကိုရောင်းလိုက်ပြီဆိုတာ ကြေညာလိုက်မယ်၊ ကြေညာလိုက်ရင် အခွန်ရုံးကကျွန်တော့်ကိုစာရွက်တစ်ရွက်ပြန်ပေးမယ်၊ အဲ့စာရွက်ကိုယူထားပြီးတော့ နောက်ထပ် ကားတစ်စီးဝယ်တဲ့အချိန်မှာအခွန်ဆောင်စရာမလိုတော့ဘူး၊ ဒီကားကိုရောင်းထားတဲ့ပိုက်ဆံနဲ့ဝယ်ပါတယ်ဆိုပြီးတော့ ပြောလိုက်ရုံပဲ"

အခြားနိုင်ငံတွေမှာ အခုလို အခွန် ထပ်မဆောင်ခိုင်းတာဟာ သူ့နိုင်ငံသားတွေ အကုန်လုံးက အခွန်ဆောင်ထားပြီးသားဖြစ်တယ်၊ ဒီနိုင်ငံမှာကတော့ လူတိုင်းက နိုင်ငံတော်ကို အခွန်မဆောင်ကြတဲ့အတွက် စည်းကြပ်မှုကနေ ကင်းလွတ်နေတဲ့ငွေအဖြစ်နဲ့ သတ်မှတ်ပြီး ဆောင်ခိုင်းတာဖြစ်တယ်လို့ ဆောင်းပါးရှင် အရည်ကြိုက ဆိုပါတယ်။

အခုလို သတ်မှတ်လိုက်မှုကြောင့် ၂၀၂၀ ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ကပြီး မော်တော်ယာဉ် မှတ်ပုံတင် လုပ်ငန်းတွေဖြစ်တဲ့ ကနဦး မှတ်ပုံတင်ခြင်း၊ နှစ်လဲသက်တမ်းတိုးခြင်း၊ နယ်ဝင်/ နယ်ထွက်ခြင်း၊ ခရီးလွန် စစ်ဆေးခြင်း၊ စက်နဲ့ ဆေးပြောင်းလဲခြင်း၊ မှတ်ပုံတင်အထောက်အထား ပျောက်ဆုံးခြင်း စတာတွေ ဆောင်ရွက်တဲ့အခါ စည်းကမ်းချက်တွေ တင်းကျပ်လာတော့မှာပါ။

အမည်ပေါက် ယာဉ်ပိုင်ရှင်ကိုယ်တိုင် ဒါမှမဟုတ် အမည်ပေါက်ပိုင်ရှင်ရဲ့ နိုင်ငံသားစိစစ်ရေး ကတ်မူရင်း၊ အိမ်ထောင်စုလူဦးရေစာရင်းမူရင်းတွေနဲ့ တိုက်ဆိုင် စိစစ်သွားမှာဖြစ်ပြီး အုံနာဘုတ်စာအုပ်မှာ ယာဉ်အမည်ပေါက် ပိုင်ဆိုင်သူ မှန်ကန်မှသာ သက်တမ်းတိုး ဆောင်ရွက်ပေးတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။

အမည်မှန်ပြောင်းတဲ့အခါမှာလည်း နယ်အိမ်ထောင်စု စာရင်းနဲ့ ရန်ကုန်လိုင်စင်ဝယ်ကား ဝယ်ထားတဲ့သူတွေဟာ ရန်ကုန်အိမ်ထောင်စုစာရင်း ဒါမှမဟုတ် ရန်ကုန်မှာ နေထိုင်တာမှန်ကန်ကြောင်း အထောက်အထားတင်ပြဖို့ လိုအပ်နေတာပါ။ အဲဒီလို တင်ပြနိုင်မှသာ ရန်ကုန်လိုင်စင်ကားအဖြစ် ဆက်ရှိနေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရန်ကုန်အိမ်ထောင်စုစာရင်းနဲ့ နယ်လိုင်စင် ကားဝယ်ထားတဲ့သူတွေကတော့ နယ်မှာပဲ အမည်ပြောင်းရမှာဖြစ်ပြီး ရန်ကုန်လိုင်စင်ရမှာ မဟုတ်ပါဘူး။

ဒီသတင်းကြောင့်ပဲ လှိုင် ယာဉ်ရောင်းဝယ်ရေး စခန်း အပါအဝင် ကားပွဲစားတွေအကြား အရောင်းအဝယ်တွေလည်း ရပ်တန့်ကုန်ပါတယ်။

"အရောင်းအဝယ်အားဖြင့်လည်း နည်းနည်းတန့်သွားတယ်၊ တန့်တဲ့အပြင်ကို ဝယ်တဲ့သူကလည်း သုံးရာခိုင်နှုန်းဆောင်ရမယ်ဆိုတော့ စဉ်းစားပြီးတော့ အသစ်ပဲဝယ်ရမလား၊ အဟောင်းပဲဝယ်ရမလား ဖြစ်နေတဲ့အချိန်ဖြစ်တဲ့အခါကျတော့ အရောင်းအဝယ်နည်းနည်းအေးသွားတယ်၊ မဖြစ်သင့်ဘူးလို့မြင်တယ်ပေါ့"

ဒီလိုမျိုးပြောင်းလဲမှုကို သမ္မတဟောင်း ဦးသိန်းစိန်လက်ထက်မှာ တစ်ကြိမ်လုပ်ခဲ့ဖူးပေမယ့် မအောင်မြင်ဘဲ ယာဉ်ပိုင်ရှင်များစွာ နစ်နာခဲ့တယ်လို့ မော်တော်ယာဉ်ပိုင်ရှင်တွေက ဆိုပါတယ်။

သိန်း ၁၀၀ တန်ကားကို အခွန် သုံးသိန်းဆောင်ဖို့ထက် မူလပိုင်ရှင်ကို တစ်သိန်းလောက်ပေးပြီး သက်တမ်းတိုးခိုင်းတာတွေနဲ့ မှတ်ပုံတင် ငှားရမ်းတဲ့ကိစ္စတွေလည်း ပြန်ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ ကားရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ကိုင်နေသူတွေက ပြောဆိုနေကြပါတယ်။

ကုန်းလမ်းပို့ဆောင်ရေးညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနအနေနဲ့ကတော့ နိုင်ငံတော်ရဲ့ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး၊ လုံခြုံရေးနဲ့ စည်းကမ်းဥပဒေနဲ့ ညီညွတ်တဲ့ မော်တော်ယာဉ်တွေဖြစ်ဖို့ လုပ်ဆောင်တာဖြစ်ပြီး ယာဉ်ပိုင်တွေ အားလုံး ပူးပေါင်းပါဝင်ကြဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

ရန်ကုန်တိုင်း မော်တော်ယာဉ်ရောင်းဝယ်ရေးအသင်း ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးခိုင်းစိုးက အခုလို သုံးသပ်ပါတယ်။

"ယာဉ်စည်းကမ်း လမ်းစည်းကမ်းနဲ့ လုံခြုံမှုအတွက်ကိုခေါင်းစဉ်တပ်ပြီးတော့ အဟောင်းဖြစ်ဖြစ် အသစ်ဖြစ်ဖြစ် အဟောင်းလည်း သုံးရာခိုင်နှုန်း၊ အသစ်လည်းသုံးရာခိုင်နှုန်း ပြောင်းလဲသူတိုင်း အဆင့်ဆင့် သုံးရာခိုင်နှုန်း လိုက်ဆောင်ပြီးတော့ ဒါဟာ ဘဏ္ဍာငွေ ရှာဖွေတဲ့သဘောဖြစ်သွားတယ်၊ တကယ် အမည်လိပ်စာမှန်ကန်ချင်တယ်ဆိုရင် နိုင်ငံတကာမှာ ဘယ်လိုမူနဲ့ကျင့်သုံးသလဲ ကိုယ့်နိုင်ငံမှာလည်း အဲဒီမူနဲ့ကျင့်သုံး၊ အဲလိုမူနဲ့ကျင့်သုံးရင် အကိုတို့မှန်းတာပေါ့ ဥပမာ ငါးသောင်းလား တစ်သိန်းလား၊ အဲလိုသာပြောင်းလဲရင် ပြည်သူလူထုအကုန်လုံးက မပြောင်းတဲ့သူမရှိဘူး"

ရန်ကုန်တိုင်းမော်တော်ယာဉ်ရောင်းဝယ်ရေးအသင်းက သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲလုပ်ပြီး အပြင်းအထန် ကန့်ကွက်ထားသလို သက်ဆိုင်ရာဝန်ကြီးဌာနက တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ ညှိနှိုင်း ဆွေးနွေးခဲ့ပေမယ့် အောင်မြင်မှုမရခဲ့ပဲ မူလကြေညာထားတဲ့အတိုင်းသာ လုပ်ဆောင်မယ်ဆိုတဲ့ အဖြေပဲ ရရှိခဲ့ပါတယ်။

ရန်ကုန်တိုင်းအစိုးရအနေနဲ့ ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁ ရက်နေ့ကလည်း တိုင်းအတွင်းလမ်းတွေ အဆင့်မြှင့်တင်ဖို့ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ ရန်ကုန်လိုင်စင်ကားတွေအပေါ် အင်ဂျင်ပါဝါအလိုက် စည်ပင်ဘီးခွန်တွေ တိုးမြှင့်ကောက်ခံဖို့ သတ်မှတ်ခဲ့ပြီး တစ်နှစ်စာ တစ်ထောင်ကျပ်ကနေ သုံးသောင်းကျော်အထိ ပေးဆောင်နေရာကနေ သုံးသောင်းကျော်ကနေ တစ်သိန်းကျော်အထိ တိုးမြှင့်ပေးဆောင်ထားရပါတယ်။

ဒါပေမဲ့လည်း စည်ပင်သာယာအနေနဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်းမှာရှိတဲ့လမ်းတွေကို ပြုပြင်ဖို့တော့ အခုအချိန်ထိ အချိန်မီ မလုပ်ဆောင်ပေးနိုင်သေးသလို နယ်လိုင်စင်ကားတွေကလည်း အခွန်သက်သာစွာနဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်း စီးနေနိုင်ကြဆဲဖြစ်ပါတယ်။