အမုန်းစကားတားဆီးရေး လှုပ်ရှားမှုတွေလုပ်ဖို့ သမ္မတရုံးညွှန်ကြား

• ဝေမာထွန်း
  2020-05-04

အစိုးရဝန်ထမ်းတွေ၊ အရာရှိတွေ၊ စစ်မှုထမ်းတွေ၊ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ၊ ဒေသခံပြည်သူတွေအနေနဲ့ အမုန်း စကားနဲ့ အကြမ်းဖက်မှုဖြစ်စေတဲ့ လှုံ့ဆော်မှုတွေကို မလုပ်ဖို့နဲ့ ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေမှာ အားလုံးပါဝင် နိုင်အောင် အစိုးရအဖွဲ့အသီးသီးက စီမံဆောင်ရွက်ဖို့ သမ္မတရုံးက ညွှန်ကြားထားတာပါ။

ဧပြီလ တတိယအပတ်က စတင်ညွန်ကြားခဲ့တာဖြစ်ပြီး ဒီညွှန်ကြားချက်ကို ဝန်ထမ်းအားလုံးကို အသိပေးပြီး ဖြစ်တယ်လို့  လူမှုဝန်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ရေးနဲ့ ပြန်လည်နေရာချထားရေးဝန်ကြီး ဒေါက်တာဝ င်းမြတ်အေး က ပြောပါတယ်။

“သမ္မတရုံးကလည်း ညွန်ကြားချက်ထုတ်တယ်။ တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် အပြန်အလှန်နားလည်မှုနဲ့ လေးစား မှုရှိတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းဖြစ်ဖို့ ကြိုးစားနေတာပါ။ အမုန်းစကားတွေနဲ့ ဆက်စပ်ပြီးတော့ အကြမ်းဖက်မှုတွေ မဖြစ်ဖို့ လိုတယ်။ နေပြည်တော်ကောင်စီ အပါအဝင် ပြည်နယ်နဲ့ တိုင်း ၁၅ ခုမှာရှိတဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဝန်ထမ်းတွေကို ပိုပြီးတော့ Highlight ဒါတွေအရေးကြီးတယ်။”

သမ္မတရုံးရဲ့ ညွန်ကြားချက်ထဲမှာ အစိုးရအဖွဲ့အသီးသီးက လိုက်နာဆောင်ရွက်ထားတဲ့ အခြေအနေနဲ့ တိုးတက် မှုတွေကို အစီရင်ခံစာ တင်ပြရမယ်ဆိုတဲ့အချက် ပါဝင်ပါတယ်။

အမုန်းစကားတွေ မပြောကြဖို့ လူမှုကွန်ယက် စာမျက်နှာတွေကတဆင့် အသိပေးတာနဲ့ အင်တာနက်သုံးပြီး အစည်းအဝေးတွေလုပ်ဖို့ စီစဉ်ထားသလို လုပ်ဆောင်မှုတိုင်းကို သမ္မတရုံးထံ ပြန်လည်တင်ပြမှာဖြစ်တယ်လို့ ဝန်ကြီး ဒေါက်တာဝင်းမြတ်အေး က RFA ကိုပြောပါတယ်။

ချင်းပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ စည်ပင်ဝန်ကြီး ဦးစိုးထက်ကလည်း သမ္မတရုံးရဲ့ ညွှန်ကြားချက် ရရှိပြီးဖြစ်သလို ဆောင်ရွက်ပြီးကိစ္စရပ်တွေကို ပြန်လည်တင်ပြမယ်လို့ ပြောပါတယ်။

“ညွှန်ကြားပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ကလည်း အစည်းဝေးလုပ်ပြီးတော့ ဝန်ထမ်းတွေ အမုန်းစကားထဲမှာ မပါဝင်ဖို့ မပတ်သက်ဖို့ရယ်၊ ကိုယ်နဲ့နီးစပ်တဲ့ ဆွေးမျိုးသားချင်းတွေကိုလည်း ပညာပေးဆွေးနွေးဖို့ ညွန်ကြား ထားပါတယ်။ အောက်ကဝန်ထမ်းတွေကို ရှင်းလင်းပြီးတဲ့အကြောင်း ဒီလိုမျိုးကိုပဲ အစီရင်ခံရမယ့် သဘောပဲဖြစ်မှာပါ။”

အစိုးရရဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်ကို ကြိုဆိုပေမယ့် နိုင်ငံတကာဖိအားတွေလျော့အောင် ဆောင်ရွက်တာတင်မကဘဲ လက်တွေ့ထိထိရောက်ရောက် အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ဖို့ မျှော်လင့်တယ်လို့ အမုန်းစကားဆန့်ကျင်ရေး အဖွဲ့တွေက ပြောကြပါတယ်။

အမုန်းစကားနဲ့ ပတ်သက်လို့ အစိုးရက ဒီရက်ပိုင်းအတွင်း ပြောလာတာဟာ ICJ ထံ တင်သွင်းမယ့် အစီရင်ခံစာနဲ့ ပတ်သက်တယ်လို့ လူမှုသဟဇာတဖော်ဆောင်ရေးအဖွဲ့အမှုဆောင် ဒါရိုက်တာ ကိုသက်ဆွေဝင်း က သုံးသပ်ပါတယ်။

“ဒီရက်ပိုင်းအတွင်းမှာ အစိုးရဆီကနေ အမုန်းစကားကိစ္စတွေ ထွက်လာတာ ကျွန်တော်တို့ သတိထားမိပါတယ်။ နိုင်ငံတကာဖိအားတွေရှိလာချိန် ICJ ကိုပြန်ပြီး အစီရင်ခံရမယ့် ကိစ္စတွေလည်းရှိတယ်။ ICJ ကို အချိန်မှီ ပြန်ပြ ဖို့အတွက် ထုတ်တယ်လို့ ဖြစ်နိုင်ချေကို နိုင်ငံရေးအရ သုံးသပ်ကြည့်တာပါ။ ညွန်ကြားချက်တွေ ထွက်လာတာ ဟာ တကယ်တမ်း ကောင်းပါတယ်။ လက်တွေ့ထိထိရောက်ရောက် မြေပြင်မှာ အလုပ်လုပ်နိုင်ဖို့ လိုပါတယ်။ အဲလို မဟုတ်ဘဲ နိုင်ငံတကာရဲ့ ဖိအားတွေကို ကျော်လွှားဖို့အတွက်လောက် ရည်ရွယ်ပြီး ပြတာမျိုးဆိုရင်တော့ အလုပ်မဖြစ်ပါဘူး။”

အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးအောင်သိန်း ကတော့ ဒီယူဆချက်ကို လက်မခံပါဘူး။

“အစိုးရတစ်ရပ်အနေနဲ့ကတော့ သူ့အတွက် လိုအပ်တယ်လို့ ယူဆလို့ ညွန်ကြားချက်ထုတ်တာလည်း ဖြစ်နိုင် တာပေါ့။ ICJ အတွက်ကို Cover လုပ်ချင်လို့ ပြောတယ်ဆိုတာ အဲလောက်အထိလည်း ကျွန်တော်တို့က ဆွဲယူပြီး မမြင်ဘူးဗျာ။ သဘောပြောပြတာ။ သမ္မတရုံးတို့ အစိုးရအဖွဲ့ရုံးတို့ ဆိုတာက သူတို့က ကျွန်တော်တို့ ထက် ပိုပြီး တချို့ဟာတွေ ပိုသိတယ်ဗျာ။ သူတို့သိနေတဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို ကျွန်တော်တို့ ပြည်သူတွေကို သိအောင် မပြောနိုင်တဲ့ အနေအထားမျိုးတွေလည်း ရှိနိုင်တယ်ဗျာ။ သူ့ဝန်ထမ်းတွေနဲ့ သူနဲ့ပတ်သက်တဲ့ သူတွေကို ညွှန်ကြား ချက်တွေတော့ ထုတ်မှာပဲလေ။”

မိထ္တီလာမြို့မှာနေထိုင်တဲ့ တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေ ဦးအောင်သိန်း( မိတ္ထီလာ)က အမုန်းစကားနဲ့ ပတ်သက်လို့ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုပေးဖို့နဲ့ ဘယ်လိုအချက်တွေ ပါသင့်တယ်ဆိုတာကို သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်၊ သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့် လက်ထက်တွေမှာ သမ္မတရုံးထံ အကြံပြုစာပေးပို့ခဲ့ဖူးပါတယ်။

သူရဲ့ အကြံပြုချက်မှာ လူမျိုးစုတစုကို ခွဲခြားတာ၊ ကိုးကွယ်တဲ့ ဘာသာအလိုက် ခွဲခြားတာ၊ သွေးနှော၊ ဘာသာခြား စတဲ့အသုံးအနှုန်းတွေကို အမုန်းစကားအဖြစ် သတ်မှတ်ဖို့ ပြောထားပါတယ်။

သမ္မတရုံးဘက်က သူ့အကြံပြုချက်နဲ့ ပတ်သက်လို့ အကြောင်းပြန်တာမရှိသလို အမုန်းစကားတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ထိရောက်တဲ့ ဆောင်ရွက်မှုပိုင်းမှာ အားနည်းခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

လက်ရှိ သမ္မတရုံးရဲ့ညွန်ကြားချက်ဟာ အမုန်းစကားတွေ ရပ်တန့်သွားရေးအတွက် ဘယ်လောက်သက်ရောက်မှု ရှိနိုင်မလဲဆိုတာ သမ္မတနဲ့ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ အာရုံစိုက်မှုနဲ့ ဖိအားပေးမှုပေါ်မူတည်တယ်လို့ တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေ ဦးအောင်သိန်း ( မိတ္ထီလာ) က ပြောပါတယ်။

“သမ္မတနဲ့ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်တွေရဲ့ ဖိအားနဲ့ အာရုံစိုက်မှု ဘယ်လောက်ရှိမလဲ။ သဘောလောက်ပဲ ပြဌာန်းပေးတယ်။ ဒါကို သိပ်အာရုံစိုက်မှုမရှိဘူးဆိုရင်တော့ ရုပ်ပြအဆင့်နဲ့ပဲ ရပ်တန့်သွားမယ်လေ။ သူတို့ ကိုယ်တိုင် နှုတ်နဲ့လည်း တီဗီကနေ ကြေညာရမယ်။ တိုက်တွန်းစကားတွေ ပြောပေးရမယ်။ သမ္မတကိုယ်တိုင် ပြောဖို့လိုသလို နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ကိုယ်တိုင်လည်းပြောဖို့ လိုအပ်နေပြီ။ ဦးဇော်ဌေးရဲ့ ကြေညာချက် လောက်နဲ့ ဘာမှ မထူးခြားဘူး။”

အမုန်းစကားတွေကို လူမှုကွန်ယက်မှာ အများဆုံးတွေ့ရပြီး ပါတီတစ်ခုနဲ့ တစ်ခုကြား အာဏာရရှိရေး၊ ရွေးကောက်ပွဲလိုကိစ္စရပ်တွေ၊ နိုင်ငံရေး၊ လူမျိုးရေး၊ ဘာသာရေးလိုကိစ္စတွေမှာ အများဆုံး ပြောဆိုနေကြပါတယ်။

လက်ရှိမှာတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူတွေ၊ စောင့်ကြည့်ခံရသူတွေ၊ စေတနာ့ဝန်ထမ်းတွေကို ခွဲခြား ဆက်ဆံတဲ့ ပြောဆိုလုပ်ဆောင်ချက်တွေရှိနေပြီး ဒါတွေဟာလည်း အမုန်းစကားတွေဖြစ်တာမို့ ဒါတွေကိုလည်း ပပျောက်အောင် အစိုးရဘက်က ဆောင်ရွက်ဖို့လိုတယ်လို့ အမုန်းစကားဆန့်ကျင်ရေးအဖွဲ့တွေက ထောက်ပြ ကြပါတယ်။

၂၀၁၇ ခုနှစ်က နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ ညွှန်ကြားမှုနဲ့ အမုန်းစကား တားဆီး ကာကွယ်ရေး ဥပဒေကြမ်းကို သာသနာရေးနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာနက ရေးဆွဲနေပြီး လွှတ်တော်တင်နိုင်ရေး ကြိုးပမ်းနေတယ်လို့ ဝန်ကြီးသူရဦးအောင်ကိုက ပြောကြားခဲ့ဖူးပါတယ်။

ဒီနေ့အထိ လွှတ်တော်ထဲမှာ ဆွေးနွေးတဲ့အဆင့်အထိ ရောက်လာတာမရှိဘူးလို့ မြောက်ဦးမြို့နယ် ပြည်သူ့ လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် ဦးဦးလှစော ကပြောပါတယ်။

“Hate speech နဲ့ ပတ်သက်လို့ officially ကတော့ လွှတ်တော်ကျင်းပနေတဲ့ကာလထဲမှာ လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ ဆီကို တင်ပြီးတော့ ဥက္ကဋ္ဌကနေ အမတ်တွေကို ချပြပြီး ထည့်သွင်းဆွေးနွေးတာ ကျွန်တော် မကြုံဖူးဘူးခင်ဗျ။”

အမုန်းစကားတားဆီးကာကွယ်ရေးဥပဒေမှာ အမုန်းစကားတွေတင်မကဘဲ အမုန်းကြောင့်ဖြစ်တဲ့ အမှုအခင်း တွေကိုပါ ကိုင်တွယ်နိုင်ရေး ထည့်သွင်းဖို့ လိုတယ်လို့ အရပ်ဖက်အဖွဲ့တွေက အကြံပြုကြပါတယ်။

လက်ရှိ သမ္မတရုံးက အမုန်းစကားနဲ့ အကြမ်းဖက်မှုဖြစ်စေတဲ့ လှုံ့ဆော်မှုတွေကို ဆန့်ကျင်ဖို့ ညွန်ကြားချက်ဟာ ICJ ထံတင်သွင်းမယ့် အစီရင်ခံစာနဲ့ ဆက်စပ်နိုင်တယ်လို့ အမုန်းစကားဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားဆောင်ရွက် သူတွေက ယူဆနေပြီး သမ္မတရုံးပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဦးဇော်ဌေး ကတော့ ICJ ထံ တင်သွင်းမယ့် အစီရင်ခံစာနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို ထုတ်ဖော်ပြောတာမရှိပါဘူး။