လြတ်လပ်ခြင့် အဆိုးဆုံး စာရင်းမြာ ူမန်မာိံိုင်ငံ ဆက်လက်ပၝဝင်
2010.01.13

ူမန်မာိံိုင်ငံရဲ့ လြတ်လပ်ခြင့် အေူခအနေဟာ Down Trend ဆိုးဝၝးတဲ့ဖက်ကို ဦးတည် ကဵဆင်းနေတယ်လိုႛ သတ်မြတ် ဖော်ူပထားပၝတယ်။
ူမန်မာိံိုင်ငံကို အဆိုးတကာ့ အဆိုးိံိုင်ငံတြေ စာရင်းထဲမြာ ထည့်သြင်းထားရတဲ့အေုကာင်းနဲႛ ပတ်သက်္ဘပီး၊ Freedom House အဖဲြႚဋ္ဌကီးရဲ့ အာရြဒေသဆိုင်ရာ သုတေသီ မင်္စ Sarah Cook က RFA ကို အခုလို ရြင်းူပခဲ့ပၝတယ်။
မစ်စ ဆာရာ ကြတ်။ ။ “ူမန်မာိံိုင်ငံရဲ့ အေူခအနေဟာ တစုံတရာ သိသိသာသာ တိုးတက်လာတယ်ဆိုတာ မတြေႚရပၝဘူး၊ ္ဘပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၀၇ ခိုံြစ် ဆ္ဋိံူပပဲြတေကြို လက်တုံႛူပန် ိံြိမ်နင်းမြတေဟြာ ၂၀၀၉ ခိုံြစ်အထိ ဆက်လက် ူဖစ်ပေၞနေတာ တြေႚရပၝတယ်။ အထူးသူဖင့်တော့ ိံိုင်ငံရေးလြပ်ရြားသူတေအြပေၞ အူပင်းအထန် ိံြိမ်နင်းတဲ့ကိင်္စ ူဖစ်ပၝတယ်။ ိံိုင်ရေးလြပ်ရြားသူ အမဵားအူပား ဖမ်းဆီး ထောင်ခဵခံရ္ဘပီး၊ ထင်ရြားတဲ့သူ အနည်းဆုံး ၃၀၀ ကေဵာ်လောက်ဟာ ူပင်းထန်တဲ့ ထောင်ဒဏ်တြေ ခဵမြတ်ခံရတဲ့ အူဖစ်အပဵက်တေဟြာ တကယ်ကိုပဲ သိသာထင်ရြားတဲ့ ကိင်္စတြေ ူဖစ်ပၝတယ်လိုႛ မင်္စ Sarah Cook က ေူပာဆိုသြားပၝတယ်။”
၁၉၄၁ ခိုံြစ်က စတင် ထူထောင်ခဲ့တဲ့ အမေရိကန်အေူခစိုက် လြတ်လပ်ခြင့် စောင့်ုကည့်ရေး အဖဲြႚဋ္ဌကီးကနေ ကမႝာပေၞက ိံိုင်ငံပေၝင်း ၁၉၀ ကေဵာ်ကို လေ့လာစောင့်ုကည့်္ဘပီး ိံိုင်ငံရေး လြတ်လပ်ခငြ့်နဲႛ ိံိုင်ငံသားဆိုင်ရာ လြတ်လပ်ခြင့် အေူခအနေတေကြို အစဉ်အတိုင်း အမြတ်ပေး သတ်မြတ်တာ ူဖစ်ပၝတယ်။
လြတ်လပ်ခြင့်အေူခအနေပေၞ မူတည်္ဘပီး၊ ၁ မြတ်ကနေ အဆိုးဆုံး ၇ မြတ်အထိ ပေးပၝတယ်၊ ကမႝာပေၞမြာ လြတ်လပ်ခြင့်မရြိတဲ့ ိံိုင်ငံပေၝင်း ၄၂ ိံိုင်ငံေ ဖာ်ူပထား္ဘပီး၊ အဲဒီအထဲကမြ ၇ မြတ်ရတဲ့ အဆိုးဆုံး ၈ ိံိုင်ငံထဲမြာူမန်မာိံိုင်ငံ ပၝဝင်နေတာ ူဖစ်ပၝတယ်။ ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ စစ်အာဏာရြင်တေဟြာ တိုင်းူပည်ကို တင်းတင်းကဵပ်ကဵပ် ခဵြပ်ကိုင်ထားဆဲ ူဖစ်တယ်လိုႛ ဖော်ူပထား္ဘပီး၊ ိံိုင်ငံရေး လြတ်လပ်ခြင့်ရော၊ ိံိုင်ငံသား လြတ်လပ်ခြင့် ၂ မဵိြးစလုံးမြာ၊ အဆိုးဆုံး ၇ မြတ်စီ ပေးထားပၝတယ်။
ူမန်မာိံိုင်ငံနဲႛအတူ အဆိုးတကာ့အဆိုးဆုံး စာရင်းဝင် ၈ ိံိုင်ငံထဲမြာ ေူမာက်ကိုရီးယားိံိုင်ငံဟာ ထိပ်ဆုံးက ပၝဝင်္ဘပီး၊ အဲဒီနောက် ဆိုဗီယက်လက်ကဵန် အာဏာရြင်တြေ အုပ်စိုးတဲ့ တပ်ခ်မင်နင်္စတန် Turkmenistan နဲႛ ဥဇဘက်ကင်္စတန်၊ အဲဒီနောက် လစ်ဗဵား၊ ဆူဒန်၊ အီကေတြိုရိရယ် ဂီနီနဲႛ ဆိုမားလီးယားိံိုင်ငံတိုႛ ူဖစ်ုကပၝတယ်။