ေူမူမၟြပ်မိုင်း ကင်းရြင်းရေး ဆြေးေိံြးပြဲ ကဵင်းပ

• 
  2009-04-02

အာရတြိုက်အတြင်း ေူမူမၟြပ်မိုင်းေုကာင့် ဓားစားခူံဖစ်ရသူ အရေအတြက် တိုးပြားလာတဲ့အတြက် သက်ဆိုင်ရာ ိံိုင်ငံတေအြနေနဲႛ ေူမူမၟြပ်မိုင်း အသုံးူပမြြ တားဆီးပိတ်ပင်ရေး စာခဵြပ်မြာ ပၝဝင်လက်မြတ်ရေးထိုးဖိုႛ အရေးပေၞလိုအပ်န္ဘေပီလိုႛ ဒီဆြေးေိံြးပြဲမြာ ICBL အူပည်ူပည်ဆိုင်ရာ ေူမူမၟြပ်မိုင်း အသုံးူပမြြ ပိတ်ပင်ရေး လြပ်ရြားမအြဖြဲႚရဲ့ သံတမန် မင်္စတာ ထန်း ခဵန်နာရက်သ်က ေူပာပၝတယ်။

ူမန်မာ၊ နီပေၝ၊ သီရိလကဿာနဲႛ ဗီယက်နမိံိုင်ငံတေကြ ူပည်သူတေဟြာ လူထောင်ေူမူမၟြပ်မိုင်း အ္ဈိံရာယ်ေုကာင့် ဆက်လက်သေကေဵ အတိဒုက္ခရောက်နေုကရဆဲ ူဖစ်တဲ့အတြက် အခုလို သတိပေးရတာ ူဖစ်ပၝတယ်၊ တခဵိြႚမိုင်းတေဟြာ လြန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စိုံြစ်ပေၝင်းမဵားစြာကတည်းက ထောင်ထားခဲ့တာူဖစ်သလို၊ တခဵိြႚမိုင်းတေကြတော့ သိပ်မုကာခင်ကာလကမြ ထောင်တဲ့ မိုင်းတေပြၝ၊ ဒၝ့ေုကာင့် ေူမူမၟြပ်မိုင်း တားဆီး ပိတ်ပင်ရေးဆိုင်ရာ ိံိုင်ငံတကာ သဘောတူစာခဵြပ်မြာ အခဵိန်မဆြဲပဲ ပၝဝင် လက်မြတ်ရေးထိုးုကဖိုႛ သက်ဆိုင်ရာအစိုးရတေကြို တိုက်တြန်းရတာူဖစ်တယ်လိုႛ မင်္စတာ ထန်း ခဵန်နာရက်သ်က ေူပာပၝတယ်။

၁၉၉၇ ခိုံြစ်က ူပဌာန်းခဲ့တဲ့ ေူမူမၟြပ်မိုင်းအသုံးူပမြြ ပိတ်ပင်ရေးဆိုင်ရာ အော့တဝၝ သဘောတူညီခဵက်မြာ ကမႝာ့ိံိုင်ငံ ထက်ဝက်နီးပၝးလောက် လက်မြတ်မထိုးုကသေးပၝဘူး။ အာရပြစိဖိတ်ဒေသမြာဆိုရင် ူမန်မာ၊ ေူမာက်ကိုရီးယား၊ လာအို၊ အ္ဋိံိယ၊ နီပေၝ၊ ပၝကင်္စတန်၊ သီရိလကဿာ၊ ဗီယက်နမ်၊ စတဲ့ ိံိုင်ငံပေၝင်း ၁၆ ိံိုင်ငံ လက်မြတ်ထိုးဖိုႛ ကဵန်နေပၝသေးတယ်။

လောလောဆယ်အထိ ဒီသဘောတူညီခဵက်မြာ လက်မြတ်ရေးထိုးထားတဲ့ ကမႝာ့ိံိုင်ငံပေၝင်း ၁၅၆ ိံိုင်ငံ ရြိပၝတယ်။

ူမန်မာိံိုင်ငံဟာ လြန်ခဲ့တဲ့ိံြစ်တေအြတြင်း အစိုးရနဲႛ လက်နက်ကိုင် သူပုန်အုပ်စုတေအြုကား ေူမူမၟြပ်မိုင်း တိုးူမၟင့်အသုံးူပခြဲ့တဲ့ တခုတည်းသောိံိုင်ငူံဖစ်ပၝတယ်။ ၂၀၀၇ ခိုံြစ်အတြင်း ေူမူမၟြပ်မိုင်းေုကာင့် ဒၝမမြဟုတ် ပေၝက်ကြဲမြေုကာင့် အနည်းဆုံး လူ ၄၃၈ ဦးထိခိုက်မြ ရြိခဲ့ပၝတယ်။ ဒၝတောင် ထိခိုက်မြ အတော်မဵားမဵားကို စာရင်းအတိအကဵ မကောက်ယိူံိုင်ခဲ့ဘူးလိုႛ အူပည်ူပည်ဆိုင်ရာ ေူမူမၟြပ်မိုင်း အသုံးူပမြပြိတ်ပင်ရေး လြပ်ရြားမအြဖြဲႚက ေူပာပၝတယ်။

ဒီ ဆြေးေိံြးပြဲကို ူမန်မာ၊ ကမေႝာဒီးယား၊ လာအို၊ ဗီယက်နမ်၊ ထိုင်း၊ ုသစေုတးလဵ၊ နီပေၝ စတဲ့ အရြေႚတောင်အာရနြဲႛ ဒေသတြင်း ၁ရိံိုင်ငံက အစိုးရအရာရြိတြေ၊ အာရပြစိဖိတ်ဒေသနဲႛ ိံိုင်ငံတကာ လူထုအေူခူပြ အဖြဲႚအစည်းတြေ တက်ရောက်ခဲ့ုကပၝတယ်။

ကမေႝာဒီးယား၊ ထိုင်းနဲႛ တူခားသက်ဆိုင်ရာ ိံိုင်ငံတခဵိြႚက ေူမူမၟြပ်မိုင်း တားဆီး ပိတ်ပင်ရေး စာခဵြပ်ပၝ လိုက်နာရမဲ့ အခဵက်တေအြပေၞ ထင်ူမင်ခဵက်ပေးတာတြေ ရြိခဲ့ပေမဲ့ လြယ်လင့်တကူတော့ လက်မြတ်ရေးထိုးမြာ မဟုတ်သေးဘူးလိုႛ ICBL တာဝန်ရြိသူတေကြ ေူပာပၝတယ်။ ူမန်မာစစ်အစိုးရ ကိုယ်စားလြယ်ရဲ့ တုံႛူပန်ေူပာုကားခဵက်နဲႛပတ်သက်္ဘပီး ICBL သံတမန် မင်္စတာ ထန်း ခဵန်နာရက်သ် RFA ကို အခုလို ေူပာူပပၝတယ်။

ူမန်မာကိုယ်စားလြယ်က နောက် ၅ိံြစ်အတြင်း ူပည်သူတေအြတြက် အကောင်းဆုံးဘာတြေ လုပ်ပေးိံိုင်မလဲဆိုတာ အစီအစဉ်တြေ ရေးဆြဲနေဆိုတာက လြဲလိုႛ တူခားတော့ ဘာမြ တိတိကဵကဵ ကတိူပြေူပာဆိုတာ မရြိဘူးလိုႛ သူက ေူပာပၝတယ်။

ထိုင်းိံိုင်ငံ ဗန်ကောက်္ဘမိမြြာ ကဵင်းပနေတဲ့ အရြေႚတောင်အာရြဒေသ ေူမူမၟြပ်မိုင်း ကင်းရြင်းရေးဆိုင်ရာ ဆြေးေိံြးပြဲနဲႛ ပတ်သက်လိုႛ ဒီဆြေးေိံြးပြဲမြာ အဓိကဟောေူပာသူ တဦးူဖစ်တဲ့ အူပည်ူပည်ဆိုင်ရာ ေူမူမၟြပ်မိုင်း တားဆီးပိတ်ပင်ရေး လြပ်ရြားမရြဲ့ ူမန်မာိံိုင်ငံဆိုင်ရာ ကဋ္ဋမ်းကဵင်သူ မင်္စတာ အယ်လ် ဖရက်ဒို လူဘန်းကို RFA အဖြဲႚသား ဦးကေဵာ်ကေဵာ်အောင်က သီးူခား တြေႚဆုံ မေးူမန်းထားပၝတယ်။