ကုန်ဈေးနှုန်းတက်လို့ ခက်ခဲနေတဲ့ လိုင်ဇာက ဒုက္ခသည်မိခင်များ
2023.07.11
လိုင်ဇာမြို့မှ ရုံးတစ်ရုံးတွင် ထမင်းချက်အလုပ် လုပ်ကိုင်နေသည့် ဒေါ်လဖိုင်ဂျာဒွဲအား ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇွန်လ ၄ ရက်နေ့က တွေ့ရစဉ်။
Photo: RFA
အသက် ၄၈ နှစ်အရွယ် ဒေါ်လဖိုင်ဂျာဒွဲ တစ်ယောက် တရုတ်ပြည်နယ်စပ်က ကချင်လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ (KIO) ဌာနချုပ်ရှိတဲ့ လိုင်ဇာမြို့က ရုံးတစ်ရုံးမှာ ထမင်းချက်တဲ့အလုပ်နဲ့ ဝင်ငွေရှာပြီး မိသားစု စားဝတ်နေရေးကို ဖြေရှင်းနေတဲ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။
“ကုန်ဈေးနှုန်းတွေလည်း ဈေးကြီးလာတော့ အခုနောက်ပိုင်း ပိုခက်ခဲလာတော့ အချိန်တိုင်း စိတ်သောက ရောက်နေရတယ်"
သူတို့က စစ်ဘေးဒုက္ခသည်ဘဝနဲ့ လိုင်ဇာမြို့မှာ ရောက်နေတာ ၁၂ နှစ် ရှိနေပါပြီ။ အခုချိန်ထိ အိမ်မပြန်ရသေးသလို၊ ကျပ်တည်းလှတဲ့ဘဝမှာ တဖက်က ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်လာတော့ စားဝတ်နေရေး ပိုခက်လာပြီး ကလေးတွေရဲ့ပညာရေးကိုလည်း မထောက်ပံ့နိုင်တော့ဘူးလို့ ဒေါ်လဖိုင်ဂျာဒွဲက ပြောပါတယ်။
“ကုန်ဈေးနှုန်းတွေလည်း ဈေးကြီးလာတော့ အခုနောက်ပိုင်း ပိုခက်ခဲလာတော့ အချိန်တိုင်း စိတ်သောက ရောက်နေရတယ်။ အခုအချိန်မှာတောင် ဒီလောက် ခက်ခဲနေရင် ကလေးတွေကြီးလာရင် ဘယ်လောက်တောင် ခက်ခဲမလဲ ဆိုတာတွေကို စဉ်းစားပြီး အိပ်မရတာလည်းများပြီ။ ကလေးတွေ ကျောင်းတက်တဲ့အချိန်ဆို ပိုပြီးစိတ်ညစ်ရတယ်။ ကလေးတွေ ရှေ့ရေးတွေကို မလုပ်ပေးနိုင်တာတွေ စဉ်းစားပြီး ခက်ခဲလွန်းတော့ ငိုတဲ့အချိန်လည်းများပြီ”
သူ့ခင်ပွန်းက ဖားကန့်မှာ အလုပ်သွားလုပ်နေပေမယ့် အဆင်မပြေလို့ ပိုက်ဆံမပို့နိုင်ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒေါ်လဖိုင်ဂျာဒွဲ တစ်ယောက်ပဲရုန်းကန်ပြီး သားတစ်ယောက်နဲ့ သမီးသုံးယောက်ကို ကျွေးမွေးစောင့်ရှောက်နေရတာပါ။
Covid ကပ်ရောဂါ မတိုင်ခင်ကတော့ သူဟာ တရုတ်လုပ်ငန်းရှင်တွေရဲ့ ငှက်ပျောခြံတွေမှာ အလုပ်လုပ်သလို၊ တရုတ်ပြည်ဘက်ကို ဆန်သွားရောင်းတာမျိုးတွေနဲ့ ဝင်ငွေရအောင် ရှာနိုင်ခဲ့ပေမယ့် အခုတော့ အဲဒါတွေ တစ်ခုမှလုပ်မရတော့ ပိုပြီးခက်ခဲသွားတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ဒါကြောင့် အကြီးဆုံးသမီးနဲ့ သမီးလတ်ကို ကျောင်းနားထားရပြီး အငယ်နှစ်ယောက်ကို ကြိုးစားပြီး ကျောင်းဆက်ထားနေပေမယ့် အခုအခြေအနေအတိုင်းဆို ခက်ခဲသွားမယ် လို့လည်း ပြောပါတယ်။
“ကလေးတွေကိုတော့ ကျွန်မတို့လို မနေရအောင် သူများနဲ့တန်းတူ ကိုယ့်နိုင်ငံ၊ ကိုယ့်အမျိုးသားတွေအတွက် အကျိုးရှိတဲ့သူတွေဖြစ်ပါစေလို့တော့ မျှော်လင့်တယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုက ငွေရေးကြေးရေးခက်ခဲတော့ ပညာရေးတွေကိုလည်း မျှော်မှန်းထားတဲ့ ပန်းတိုင်ရအောင် မလုပ်ပေးနိုင်ဘူး”
လိုင်ဇာမြို့မှာ ပဲဆီတစ်ပိဿာကို အရင်က မြန်မာငွေ ၃၀၀၀ ပေးရပြီး အခု တစ်သောင်းကျော်ထိ ပေးနေရပါပြီ။ အရင်က မြန်မာငွေ ၅၀၀၀ လောက်ပဲပေးရတဲ့ ငါးကြင်း တစ်ပိဿာကို အခု ၁၄၀၀၀ ကျပ်အထိဖြစ်နေပါတယ်။
လိုင်ဇာမြို့မှာနေတာ အနှစ် ၂၀ ကျော်ပြီဖြစ်တဲ့ အသက် ၆၀ ကျော်အရွယ် ဒေါ်လုမိုင် ကလည်း ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ တက်တာက ပိုက်ဆံမရှိတဲ့ သူတို့လို လူတွေအတွက် အတော်ခက်ခဲသွားတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“ဒီမှာရောင်းတဲ့ ကုန်းစိမ်းတွေက လိုင်ဇာကလည်းပါတယ်။ အများပိုင်းကတော့ တခြားကလာတာများတယ်။ တခြားကသယ်လာပြီး ရောင်းတာများတယ်။ ဒီဒေသကတော့ သိပ်များများစားစား မထွက်ဘူး။ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေကလည်း အာဏာသိမ်းကတည်းက ပိုဈေးကြီးသွားတယ်။ ဒီနှစ်က တော်တော်များသွားတယ်။ ဈေးမေးဖို့တောင် လန့်သွားတယ်။ ခါတိုင်း ဒီလောက်ဈေးကြီးတာ မရှိခဲ့ဘူး။ ဒီနှစ်က ပိုဈေးကြီးသွားပြီ။ ကျွန်မတို့ ဆင်းရဲတဲ့သူတွေက ဝယ်စားဖို့တောင် ခက်ခဲလာပြီ”
သူတို့မိသားစုမှာ ခုနစ်ယောက်ရှိပေမယ့် ကျပန်းအလုပ်လုပ်တဲ့ သားအကြီးကိုပဲ မိသားတစ်စုလုံး မှီခိုနေရပါတယ်။ သူကိုယ်တိုင်လည်း အရင်ကတော့ သူများအိမ်တွေ ရုံးတွေမှာ ထမင်းချက်ပြီး ငွေရှာခဲ့ပေမယ့် အခုတော့ ကျန်းမာရေးမကောင်းတဲ့အတွက် မလုပ်နိုင်တော့ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
လိုင်ဇာမှာ မြေနေရာကျယ်ကျယ်ဝန်းဝန်း မရှိတဲ့အတွက် မွေးမြူရေးစိုက်ပျိုးရေး လုံလောက်အောင် မလုပ်နိုင်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် စားသောက်ကုန်တွေ ကုန်စိမ်းကအစ လူသုံးကုန်တွေအဆုံး၊ တရုတ်ပြည်နဲ့ မြန်မာဘက်က သယ်ယူရပါတယ်။
တခြားဒေသ ထုတ်ကုန်တွေလည်း နိုင်ငံရေးကြောင့် အရင်လို မထုတ်နိုင်တော့တာ ကြာပါပြီ။ သယ်ယူပို့ဆောင်ခတွေလည်း ကြီးလာတဲ့အတွက် အစစအရာရာ ဈေးတက်နေပါတယ်။ မြန်မာငွေတန်ဖိုး ဖောင်းပွလို့လည်း ကုန်ဈေးနှုန်းက တက်ပါတယ်။
လိုင်ဇာမြို့မှာ ကုန်စုံဆိုင်ဖွင့်ထားတဲ့ ဒေါ်ခေါန်ဂျီကလည်း ကုန်တွေအတွက် သယ်ယူ ပို့ဆောင်ခတွေ တက်သွားလို့ တရုတ်ဘက်ကယူတဲ့ ပစ္စည်းတွေက ပိုပြီးဈေးကြီးတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“အာဏာသိမ်းလိုက်တော့ ရှာဖွေစားသောက်ရတာလည်း ခက်ခဲတယ်။ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးတွေလည်း အရမ်းခက်ခဲသွားတယ်။ အခုဆိုရင်တော့ မန္တလေးကနေ မြစ်ကြီးနားဆိုရင် တိုက်ပွဲတွေဖြစ် တော့ ၃၊ ၄ ရက်ကြာသွားတယ်။ အဲလိုဆိုတော့ ကုန်တင်ခတွေ ဈေးကြီးသွားတာ။ အခုက ကြက်ဥတွေတော့ တော်တော်ဈေးတက်သွားတယ်။ ကြက်သွန်ဖြူလည်း ဟိုမှာလည်း ဈေးကြီးတော့ ဒီမှာလည်းကြီးတယ်။ တရုတ်ဘက်က ယူရင်တော့ ပိုဈေးကြီးတယ်။ တရုတ်ငွေနဲ့ ထုတ်တော့ဈေးကြီးတယ် တရုတ်တစ်ယွမ်ကို မြန်မာငွေ ၅၀၀ လောက်ထိယူကြတော့ ပိုဈေးကြီးသွားတယ်။ ကုန်စိမ်းဆိုလည်း ပိုဈေးကြီးတယ်“
အိမ်ဆောက်ပစ္စည်း၊ စားသောက်ကုန်၊ လူသုံးကုန်တွေအများစုက တရုတ်ကဝင်လာတာ ဖြစ်ပြီး အရင်ထက် နှစ်ဆကျော်ထိ ဈေးတက်နေပါတယ်။
ကလေးသုံးယောက် မိခင် ဒေါ်ဘောက်နန်ကလည်း မိသားစုဝင်ငွေအတွက် ထမင်းချက်တဲ့အလုပ် လုပ်နေတဲ့သူပါ။
“ကျွန်မတို့လည်း ဒီလိုပဲခက်ခဲလာရင်တော့ လူသားအနေနဲ့ ရှင်သန်ဖို့တောင် တော်တော်လည်း ခက်ခဲသွားမယ်။ စားဖို့သောက်ဖို့ အားလုံးပေါ့။ လူက စားသောက်ပြီး အသက်ရှင်တယ်ဆိုတော့ စားသောက်ဖို့ ခက်ခဲလာရင်တော့ အရာရာမှာ ခက်ခဲသွားတာပေါ့”
လိုင်ဇာမြို့မှာ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေတင်မကဘဲ လျှပ်စစ်မီတာဖိုး၊ ရေမီတာဖိုးတွေကအစ တရုတ်ငွေနဲ့ ပေးရတာဖြစ်လို့ တချို့ဆိုင်တွေက တရုတ်ငွေနဲ့ပဲ တွက်ပြီးရောင်းကြပါတယ်။
ဒီလို အစစအရာရာ ဈေးတက်လာတဲ့ကာလမှာ လိုင်ဇာက စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေဟာ နေရပ်ပြန်ဖို့ဆိုတာထက် အသက်ရှင်သန် ရေးအတွက်လိုအပ်တဲ့ အဟာရပါတဲ့ အစားအသောက်ရဖို့တောင် ခက်ခဲနေကြပြီလို့ ပြောကြပါတယ်။
