စီးပြားရေးဒဏ်ခတ်မြ မအောင်ူမင်ဟု မဆိုံိုင်ေုကာင်း အမေရိကန်ဝန်ဋ္ဌကီးေူပာုကား

ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ ဒီမိုကရေစီူဖစ်လာဖိုႛ ိံိုင်ငံရေး တိုးတက်မရြြိလာရေးကို တသံတည်း ေူပာနေေုကာင်း အမေရိကန် ဒုတိယ လက်ထောက် ိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီး အဲရစ် ဂဋ္ဋန်က မြတ်ခဵက်ပေး ေူပာုကားလိုက်ပၝသည်။ (Photo: AFP)

္ဘပီးခဲ့တဲ့လက တ႟ုတိံိုင်ငံ ဘေဂဵင်း္ဘမိြႚမြာ ူမန်မာစစ်အစိုးရ အရာရြိတေနြဲႛ တြေႚဆုံခဲ့တာကို ထောက်ရင် ူမန်မာအပေၞ အမေရိကန်က စီးပြားရေးပိတ်ဆိုႛ ဒဏ်ခတ်ထားတာဟာ မအောင်ူမင်ဘူးလိုႛ အဓိပဍ္ဎာယ်မသက်ရောက်ေုကာင်း အမေရိကန် ဒုတိယ လက်ထောက် ိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီး မင်္စတာ အဲရစ် ဂဋ္ဋန်က ဇူလိုင် ၂၆ရက် မနေႛက ေူပာလိုက်ပၝတယ်။

မနေႛက ဝၝရြင်တန်္ဘမိြႚတော် Heritage Foundation အဖြဲႚက ကဵင်းပခဲ့တဲ့ ူမန်မာ၊ လာအို၊ ကမေႝာဒီးယား၊ အမေ့ပေဵာက်ခံ အာရြ သုံးိံိုင်ငံ ဆြေးေိံြးပြဲမြာ ဒုတိယ လက်ထောက် ိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီးက အခုလိုေူပာသြားတာ ူဖစ်ပၝတယ်။ မင်္စတာ အဲရစ် ဂဋ္ဋန်ဟာ ဇြန်လက တ႟ုတိံိုင်ငံမြာ ူမန်မာ ိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီးအပၝအဝင် အဆင့်ူမင့် ူမန်မာ စစ်အစိုးရအရာရြိတေနြဲႛ ပထမဆုံးထိပ်တိုက် တြေႚဆုံခဲ့တဲ့ အမေရိကန်အစိုးရ အရာရြိူဖစ်ပၝတယ်။

မနေႛက ကဵင်းပတဲ့ ဆြေးေိံြးပြဲမြာ သူက ူမန်မာိံိုင်ငံအပေၞ အမေရိကန်စီးပြားရေးပိတ်ဆိုႛတာဟာ မအောင်ူမင်ဘူးလိုႛ ေူပာဆိုသံတေနြဲႛ ပတ်သက်္ဘပီး အခုလို မြတ်ခဵက်ခဵပၝတယ်။

ူမန်မာိံိုင်ငံအပေၞ ပိတ်ဆိုႛအရေးယူတာ မအောင်ူမင်ဘူးလိုႛ ေူပာလိုႛမရပၝဘူး။ ဒီမူဝၝဒကို လက်ရြိအမေရိကန် အစိုးရအနေနဲႛ အထူးထောက်ခံအားပေးနေပၝတယ်။ ဒီတပတ်ထဲမြာကို ပိတ်ဆိုႛအရေးယူရေး ဥပဒေသက်တမ်း တိုးဖိုႛအတြက် လြတ်တော် ိံြစ်ရပ်လုံးက ဥပဒေူပဖြိုႛ ဆုံးူဖတ်တာကို ုကည့်ရင်သိံိုင်ပၝတယ်။ ဒၝဟာ အလြန်အရေးဋ္ဌကီးပၝတယ်လိုႛ မင်္စတာ အဲရစ် ဂဋ္ဋန်က ေူပာသြားတာပၝ။

ဒၝပေမဲ့ တကမႝာလုံးနဲႛ ခဵ္ဘီပီး ေူပာရင်တော့ တူခားိံိုင်ငံတေကြ ူမန်မာကို စီးပြားရေးအရ အူပင်းအထန် ခဵဉ်းကပ် နေုကပၝတယ်လိုႛလည်း သူက ဆက်ေူပာပၝတယ်။

အူပသြဘောဆက်ဆံမလား၊ အထီးကဵန်ထားမလားဆိုတာကို ေူပာဆိုနေတာလည်း ရြိပၝတယ်။ ဒၝပေမဲ့ ပိတ်ဆိုႛအရေးယူတာဟာ ူမန်မာစစ်အစိုးရကို ိံိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းထဲ ဝင်မယ်ဆိုရင် အနည်းဆုံးလိုက်နာ လုပ်ဆောင်ရမဲ့အခဵက်တေကြို သတိပေးနေတာူဖစ်ပၝတယ်။ ဒီလိုအခဵက်ူပတဲ့ လုပ်ရပ်ကို အမေရိကန်အစိုးရအနေနဲႛ လုံူခံြရေးကောင်စီမြာရော၊ အာဆီယံအဖြဲႚ၊ တ႟ုတိံိုင်ငံကတဆင့်ရော အဋ္ဌကိမ်ဋ္ဌကိမ် ူပသနေခဲ့ပၝတယ်လိုႛလည်း သူက ေူပာခဲ့ပၝတယ်။

ူမန်မာနဲႛ ပတ်သက်္ဘပီး ိံိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းမြာ ခဵဉ်းကပ်ပုံ မူဝၝဒတြေ ကြဲူပားပေမဲ့ အားလုံးက တစုထဲပေးနေတဲ့ အခဵက်ကတော့ ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ ဒီမိုကရေစီူဖစ်လာဖိုႛ ိံိုင်ငံရေး တိုးတက်မရြြိလာရေးပဲ ူဖစ်ပၝတယ်လိုႛ ေူပာခဲ့ပၝတယ်။

ဒီဆြေးေိံြးပြဲမြာ တက်ရောက်ဆြေးေိံြးခဲ့တဲ့ ကာနေဂီ ိံိုင်ငံတက္ဘာငိမ်းခဵမ်းရေးရန်ပုံငေအြဖြဲႚက တ႟ုတိံိုင်ငံဆိုင်ရာ ကဋ္ဋမ်းကဵင် ပညာရြင် မင်္စတာ ဂဵိြ႟ြာ ကာလန်ႛဇင့်ကလည်း ူမန်မာကို အကာကြယ်ပေးနေတဲ့ တ႟ုတိံိုင်ငံတောင်မြ ူမန်မာ့အေူခအနေနဲႛ ပတ်သက်လိုႛ စိုးရိမ်တာတြေ ရြိလာနေေုကာင်း အခုလို ေူပာခဲ့ပၝတယ်။

တ႟ုတ်ခေၝင်းဆောင်တေအြနေနဲႛ ူမန်မာိံိုင်ငံဘက်က HIV ရောဂၝ နဲႛ မူးယစ်ဆေးကူးစက်ပဵႛံိံြံလာတာတေနြဲႛ ပတ်သက်္ဘပီး အမြန်တကယ် စိုးရိမ်မရြြိုကေုကာင်း၊ ူမန်မာခေၝင်းဆောင် တ႟ုတိံိုင်ငံလာစဉ် ဒီကိင်္စပြင့်ပငြ့်လင်းလင်း ေူပာတာမဵိြးဟာ အလြန်ရြားေုကာင်း မြတ်ခဵက်ခဵသြားတာူဖစ်ပၝတယ်။

ဒေသခူံမန်မာတေကြ စီးပြားရေးလာလုပ်နေတဲ့ တ႟ုတ်လူမဵိြးတေအြပေၞ မကောင်းူမင်လာတာမဵိြး၊ လူမဵိြးရေး မုန်းတီးမြူဖစ်လာမြာမိဵိြးကိုလည်း တ႟ုတ်အစိုးရက စိုးရိမ်တာရြိေုကာင်း သူက ေူပာခဲ့ပၝတယ်။

Heritage Foundation မြာ ကဵင်းပခဲ့တဲ့ ဒီဆြေးေိံြးပြဲမြာ အမေရိကန် ဒုတိယလက်ထောကိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီးနဲႛအတူ ၊ တ႟ုတ်အရေးကဋ္ဋမ်းကဵင်သူ မင်္စတာ ဂဵိြ႟ြာ ကာလန်ႛဇင့်၊ အမေရိကန် အာဆီယံ စီးပြားရေးကောင်စီ ဥက္ကှူ၊ ဟာရီတေ့ဂဵ် ဖောင်းဒေးရြင်း အာရြရေးရာ ႌြန်ုကားရေးမြြးတိုႛလည်း တက်ရောက် ဟောေူပာခဲ့ုကပၝတယ်။