လူႛအခြင့်အရေးနေႛအဋ္ဌကိြ ဆြေးေိံြးပြဲ ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ ကဵင်းပ

ဒီဇင်ဘာလ (၁၀)ရက်နေႛမြာ ကဵရောက်တဲ့ အိံြစ် (၆၀)ေူမာက် အူပည်ူပည်ဆိုင်ရာ လူႛအခြင့်အရေးနေႛ အဋ္ဌကိအြူဖစ်နဲႛ Human Rights Defended Promoter (HRDP ခေၞတဲ့) လူႛအခြင့်အရေး ကာကြယ်ူမၟင့်တင်သူမဵား ကြန်ရက်အဖြဲႚက ူမန်မာိံိုင်ငံတြင်း ဒေသအလိုက် လူႛအခြင့်အရေး ခဵိြးဖောက်မြ အေူခအနေနဲႛ ရြေႚဆက် လုပ်ဆောင်မဲ့ လုပ်ငန်းစဉ် ဆြေးေိံြးပြဲတရပ်ကို ဒီဇင်ဘာ (၉)ရက်နေႛ ညနေပိုင်းမြာ ူပလြုပ်ခဲ့တယ်လိုႛ RFAက စုံစမ်းသိရြိရပၝတယ်။

2008.12.10
human_rights_day_305px.jpg ူမန်မာိံိုင်ငံတြင် ပထမဆုံး ကဵင်းပိံိုင်ခဲ့သည့် လူႛအခြင့်အရေးနေႛ အခမ်းအနားကို ဘိုကလေး္ဘမိြႚတြင် ၂၀၀၆ ဒီဇင်ဘာ ၁၀ရက်နေႛက ကဵင်းပစဉ် မိန်ႛခြန်းေူပာုကားနေသော လူႛအခြင့်အရေးအဖြဲႚ ခေၝင်းဆောင် ဦးူမင့်အေး။ (Photo: RFA)
(Photo: RFA)

အဲလို ဆြေးေိံြးပြဲတရပ် ူပလြုပ်ရတဲ့ ရည်႟ြယ်ခဵက်နဲႛ ပတ်သက်လိုႛ လူႛအခြင့်အရေး ကာကြယ်ူမၟင့်တင်သူ ကိုမောင်မောင်လေးက အခုလို ေူပာပၝတယ်။

ကိုမောင်မောင်လေး။    ။ “ဒီံြစ် ၆၀ အခၝသမယမြာ လူႛအခြင့်အရေး ကိင်္စတေကြို သိရြိ လက်ခံိံိုင်အောင် အစိုးရကော၊ လူထုကော၊ အဲဒီ ရည်႟ြယ်ခဵက်တေနြဲႛ လက်ခံလာိံိုင်အောင် သူတိုႛ ဆြေးေိံြးတာပၝ။ လူႛအခြင့်အရေး ကာကြယ်ူမၟင့်တင်သူမဵား ကြန်ရက်ဆိုတာကလည်း ကဋ္ဋန်တော်တိုႛ လူႛအဖြဲႛအစည်းမြာရြိတဲ့ လူတိုင်းလူတိုင်း လူႛအခြင့်အရေးတေကြို သိရြိလက်ခံ ကဵင့်သုံးိံိုင်တာမိုႛ ူဖစ်တယ်။ ”

အူပည်ူပည်ဆိုင်ရာ လူႛအခြင့်အရေးနေႛအဋ္ဌကိြ ဆြေးေိံြးပဲအြခမ်းအနားမြာ ူမန်မာူပည်တြင်းမြာ မုကာသေးခင်က လူႛအခြင့်အရေးအတြက် လြပ်ရြားဆောင်႟ြက်သူတေကြို ဖမ်းဆီးထောင်ခဵတာတြေ စစ်အစိုးရအနေနဲႛ ူပလြုပ်နေတာေုကာင့် လူႛအခြင့်အရေးအေူခအနေဟာ ဆိုးဆိုးဝၝးဝၝး ခဵိြးဖောက်ခံနေရတာနဲႛ ပတ်သက်လိုႛ ဆြေးေိံြးခဲ့ေုကာင်းနဲႛ လူႛအခြင့်အရေး ကာကြယ်ူမၟင့်တင်သူမဵား အနေနဲႛ ရြေႚဆက်လုပ်ဆောင်မဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်နဲႛ ပတ်သက်လိုႛလည်း ကိုမောင်မောင်လေးကပဲ အခုလိုဆက်ေူပာပၝတယ်။

ကိုမောင်မောင်လေး။    ။ “ ဒီနေႛ ိံြစ် ၆၀ ူပည့် လူႛအခြင့်အရေး ေုကညာစာတမ်းဋ္ဌကီးနေႛမြာ ကဋ္ဋန်တော်တိုႛ ဗမာူပည် လူႛအဖြဲႚအစည်းထဲမြာ လူႛအခြင့်အရေး ဘယ်လောက် ခဵိြးဖောက်ပၝသလဲလိုႛ မေးရင် ေူပာစရာစကားလုံး မရြိပၝဘူး။ အစြမ်းကုန် ခဵိြးဖောက်နေတယ်လိုႛ ူမင်နေရတာပၝ။ ကဋ္ဋန်တော်တိုႛရြေႚမြာ လူႛအခြင့်အရေးသမားတြေ ထောင်တြင်း အကဵဉ်းကဵခံနေရစေလင့်ကစား မနက်ူဖန် လူႛအခြင့်အရေးနေႛ ကနေစ္ဘပီးတော့ ကဋ္ဋန်တော်တိုႛကိုယ်တိုင် လူထုုကားထဲကို လူႛအခြင့်အရေး ကိင်္စတြေ ပိုမို သယ်ဆောင်သြားိံိုင်ဖိုႛ သက်ဆိုင်ရာ အစိုးရတေနြဲႛသော်လည်းကောင်း၊ အိံိုငိံိုင်ငံက အစိုးရတေနြဲႛ သော်လည်းကောင်း ကဋ္ဋန်တော်တိုႛက လူုႛအခြင့်အရေးကိင်္စတေအြတြက် ပူးပေၝင်းဆောင်႟ြက်ခဵင်တယ် ဆိုတဲ့ အေုကာင်းတေကြို ဆြေးေိံြးပြဲလေးမြာ ကဵယ်ကဵယ်ူပန်ႛူပန်ႛ ဆြေးေိံြးူဖစ်ပၝတယ်။ ”

အူပည်ူပည်ဆိုင်ရာ လူႛအခြင့်အရေး ေုကညာစာတမ်းဋ္ဌကီးကို စစ်အစိုးရအာဏာပိုင်တြေ သဘောတူ လက်မြတ်ရေး ထိုးထားပေမဲ့ အဲဒီေုကညာစာတမ်းပၝ လူႛအခြင့်အရေးတေဟြာ ူမန်မာိံိုင်ငံတြင်း အသက်ဝင်မြ မရြိေုကာင်းကို လူႛအခြင့်အရေး ကာကြယ်ူမၟင့်တင်သူ ကိုစောဗန်ကူးက သူႛကိုယ်တြေႚ အတြေႚအဋ္ဌကံနြဲႛယြဉ်္ဘပီး ခုလိုေူပာပၝတယ်။

ကိုစောဗန်ကူး။           ။ “ ၁၉၄၈၊ ၂၀၀၃၊ ၂၀၀၅တေမြြာ အဲဒီအစိုးရတြေ ကိုယ်တိုင်က ဒီကုလသမဂ္ဂမြာ သဘောတူည္ဘီပီး လိုက်နာပၝမည့်အေုကာင်းကို လက်မြတ်ရေးထိုးထား္ဘပီး ူဖစ်တယ်။ အဲဒီစာအုပ်ကို ဝေခဲ့တဲ့ ကဋ္ဋန်တော်တိုႛတောင်မြ ၂၀၀၄ခိုံြစ် ဒီဇင်ဘာလ ၆ရက်နေႛမြာ အဖမ်းခံခဲ့ရသေးတယ်။ ဒီတော့ ဒီ့ထက်ခဵိြးဖောက်တဲ့ဟာာ ဘာမမြရြိံိုင်တော့ဘူး။ ဒီစာအုပ်ရဲ့ အသက်ဝင်မဟြာ ဗမာူပည်မြာ မရြိတော့ဘူးလေ။ ”

အိံြစ် (၆၀)ေူမာက် အူပည်ူပည်ဆိုင်ရာ လူႛအခြင့်အရေးနေႛ အဋ္ဌကိြဆြေးေိံြးပြဲ အခမ်းအနားကို ပုသိမ်၊ ငြေဆောင်၊ ခေဵာင်းသာ၊ ပန်းတနော်၊ ဘိုကလေး၊ ူပည်၊ ဇီးကုန်း၊ နတ္ဇလင်း စတဲ့ ္ဘမိြႚနယ်အသီးသီးက လူႛအခြင့်အရေး ကာကြယ်ူမၟင့်တင်သူ (၁၈)ဦး တက်ရောက်ခဲ့တာ ူဖစ်ပၝတယ်။

ဒီကနေႛ ကဵင်းပတဲ့ အူပည်ူပည်ဆိုင်ရာ လူႛအခြင့်အရေးနေႛ အခမ်းအနားဟာ ူမန်မာိံိုင်ငံတြင်း လူႛအခြင့်အရေး ကာကြယ်ူမၟင့်တင်သူတေရြဲ့ တတိယအဋ္ဌကိမ်ူပလြုပ်တဲ့ အခမ်းအနား ူဖစ်ပၝတယ်။ ္ဘပီးခဲ့တဲ့ ၅၉ိံြစ်ေူမာက် အူပည်ူပည်ဆိုင်ရာလူႛအခြင့် အရေးနေႛ အခမ်းအနားကို မုကာသေးခင်က စစ်အစိုးရဖမ်းဆီး္ဘပီး ထောင်ဒဏ် တကဋ္ဋန်းနဲႛ (၈)ိံြစ် အခဵခံခဲ့ရတဲ့ လူႛအခြင့်အရေး ကာကြယ်ူမၟင့်တင်သူ ဦးူမင့်အေးရဲ့ ရန်ကုန်၊ ုကည့်ူမင်တိုင်္ဘမိြႚနယ်အတြင်းက နေအိမ်မြာကဵင်းပခဲ့ပၝတယ်။ ၅၈ ိံြစ်ေူမာက် အူပည်ူပည်ဆိုင်ရာလူႛအခြင့် အရေးနေႛ အခမ်းအနားက ဧရာဝတီတိုင်း ဘိုကလေး္ဘမိြႚပေၞက ကိုစောဗန်ကူးရဲ့ နေအိမ်မြာ ပထမအဋ္ဌကိမ် ကဵင်းပခဲ့တာ ူဖစ်ပၝတယ်။

မှတ်ချက်ပေးပို့ရန်

မှတ်ချက်များကို အောက်ပါ ပုံစံတွင် ရေးသားနိုင်ပါသည်။ RFA ၏ အသုံးပြုခြင်းဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့် အညီ လိုအပ်လျှင် တည်းဖြတ်ပြီး ဖော်ပြပါမည်။ မှတ်ချက်များကို ရေးပြီးပြီးချင်း ချက်ခြင်း မြင်ရမှာ မဟုတ်ပါ။ တင်ပြထားသော မှတ်ချက်ပါ အကြောင်းအရာများ အတွက် RFA မှာ တာဝန်မရှိပါ။ ကျေးဇူးပြု၍ တခြား မှတ်ချက်ရေးသူများ၏ အမြင်ကို လေးစားပြီး အကြောင်းအရာကိုသာ အဓိကထား ရေးသားစေလိုပါသည်။