အာဆီယံအတြင်းရေးမြြးသစ်၏ အနာဂတ်လုပ်ငန်းပေၞအူမင်

အရြေႚတောင်အာရြ ိံိုင်ငံမဵားအဖြဲႚ (အာဆီယံ) အစည်းအဝေးတခုတြင် အဖြဲႚ၏ အတြင်းရေးမြြးသစ် ူဖစ်လာမည့် ထိုင်းိံိုင်ငူံခားရေး ဝန်ဋ္ဌကီး ဆူရင် ပစ်ဆူဝမ် စကားေူပာုကားပုံ ူဖစ်ပၝသည်။ (Photo: AFP)

အရြေႚတောင်အာရြ ိံိုင်ငံမဵားအဖြဲႚ အာဆီယံရဲ့ အလြည့်ကဵ အတြင်းရေးမြြးသစ်နဲႛ အာဆီယံေူပာခြင့်ရပုဂ္ဂိြလ် ူဖစ်လာမဲ့ ထိုင်းိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီးဟောင်း မင်္စတာ ဆူရင် ပစ်စူဝမ်က အေူခအနေတြေ ေူပာင်းလဲလာတာေုကာင့် ူမန်မာ့ူင်္ပံနာအပၝအဝင် ဒေသတြင်းကိင်္စတေကြို အာဆီယံိံိုင်ငံတေအြနေနဲႛ အတူတကြ စီမံဆောင်႟ြက်လာရတော့မယ်လိုႛ ေူပာလိုက်ပၝတယ်။

မင်္စတာဆူရင်က တြေႚဆုံမေးူမန်းမတြခုမြာ အဲဒီလိုေူဖုကားခဲ့တာပၝ။ ္ဘပီးခဲ့တဲ့အပတ်က စင်ကာပူမြာ ကဵင်းပခဲ့တဲ့ အာဆီယံညီလာခံမြာ ူမန်မာိံိုင်ငူံင်္ပံနာကို ထိထိရောက်ရောက် မေူဖရြင်းိံိုင်ခဲ့တာနဲႛ ပတ်သက်လိုႛ အာဆီယံအဖြဲႚဟာ ိံိုင်ငံတကာရဲ့ဝေဖန်တာကို ခံနေရပၝတယ်။

စက်တင်ဘာလက ူဖစ်ပြားခဲ့တဲ့ ္ဘငိမ်းခဵမ်းတဲ့ လူထုဆ္ဋိံူပပြဲတေကြို ူမန်မာစစ်အစိုးရက အုကမ်းဖက် ပစ်ခတ်သတ်ူဖတ် ္ဘဖိခြြဲခဲ့တဲ့အပေၞ စင်ကာပူနဲႛဖိလစ်ပိုငိံိုင်ငံတိုႛက စက်ဆုပ်႟ြံရြာမိပၝတယ်လိုႛ ူပင်းူပင်းထန်ထန်ေူပာလိုက်တာကလြဲ္ဘပီး အာဆီယံဟာ ဘာမမြလုပ်ခဲ့ဘူး၊ အာဆီယံညီလာခံမြာလည်း ူမန်မာ့ကိင်္စတင်ူပဖိုႛ ကုလအထူးကိုယ်စားလြယ် မင်္စတာဂမ်ဘာရီကို စင်ကာပူက ဖိတ်ုကားခဲ့ပေမဲ့ ူမန်မာစစ်အစိုးရဝန်ဋ္ဌကီးခဵြပ်က ကန်ႛကြက်ခဲ့လိုႛ ဒီအစီအစဉ်ကိုဖဵက်သိမ်းခဲ့တယ်၊ ဒီအတိုင်းသာဆိုရင် ူမန်မာ့ူင်္ပံနာကိုသာမက နောင်မြာပေၞပေၝက်လာိံိုင်တဲ့ ိံိုင်ငံရေး၊ စီးပြားရေး၊ လူမြရေးူင်္ပံနာတေကြိုရော အာဆီယံမြာေူဖရြင်းိံိုင်တဲ့အခန်းက္ပရြိပၝ့မလား ဆိုတဲ့ ဝေဖန်ခဵက်တြေ ပေၞထြက်ခဲ့ပၝတယ်။

အာဆီယံရဲ့ ူမန်မာစစ်အစိုးရအပေၞ ကိုင်တြယ်ဆောင်႟ြက်ပုံ အားရစရာမကောင်းလြေုကာင်း ဝေဖန်ခဵက်တေနြဲႛပတ်သက်္ဘပီး မင်္စတာ ဆူရင်က အာဆီယံအစိုးရတေဟြာ အဆင့်မီအစိုးရ၊ ထင်သာူမင်သာရြိမြ၊ ပူးပေၝင်းပၝဝင် ဆုံးူဖတ်ခဵက်ခဵမြတ်မြတြေ ူဖစ်လာဖိုႛအတြက် မတူကြဲူပားတဲ့နည်းလမ်းတေနြဲႛ တူဖည်းူဖည်းသြားဖိုႛ ူဖစ်လာတော့မယ်လိုႛ ယုံုကည်ေုကာင်း ေူပာဆိုခဲ့ပၝတယ်။

ဒၝတေကြို တိုက်႟ိုက်ခဵမြတ်ဆောင်႟ြကိံိုင်ုကမယ်လိုႛတော့ သူမထင်ေုကာင်း၊ ူဖည်းူဖည်ခဵင်း ေူပာင်းလဲသြားမြာူဖစ်ေုကာင်း၊ ဒၝေုကာင့်လည်း အာဆီယံပဋိညာဉ်မြာ ဒီမိုကရေစီနဲႛ လူႛအခြင့်အရေးကိင်္စတြေ ထည့်သြင်းထားတာူဖစ်ေုကာင်း၊ ဒၝတေဟြာ လိုက်နာရမဲ့ အဓိက အေူခခံမူတြေ ူဖစ်ေုကာင်း၊ ဒၝပေမဲ့ အဖြဲႚဝင်တိံိုင်ငံခဵင်းက သူႛႛနည်းသူႛဟန်နဲႛ ဒီပန်းတိုင်ကို ရောက်အောင်သြားမြာူဖစ်ေုကာင်း၊ ္ဘခံြေူပာရရင် ဒေသတခုလုံးမြာ ပို္ဘပီး ထိရောက်ကောင်းမြန်တဲ့ အုပ်ခဵြပ်ပုံမဵိြးလိုအပ်တယ်လိုႛ ထင်ူမင်ပၝေုကာင်း ေူပာလိုက်ပၝတယ်။

္ဘပီးတော့လည်း အာဆီယံအတြက် ဖိအားဟာ အူပင်ကလာမြာူဖစ်သလို အတြင်းမြာလည်း ိံိုင်ငံအခဵင်းခဵင်း တြန်းထိုး္ဘပီးဖိအားပေးတာတေလြည်း တိုးူမင့်လိုႛလာမြာပၝ၊ ဒၝဟာ ဒေသတခုလုံးပြင့်လင်းရေးဆီကို တြန်းပိုႛရာမြာ အရေးဋ္ဌကီးတဲ့ အခန်းက္ပမြာ ရြိပၝတယ်၊ ပဋိညာဉ်တရပ်ရြိဖိုႛ၊ လူႛအခြင့်အရေးအဖြဲႚ ထူထောင်ဖိုႛဆိုတာတေဟြာ အူပင်ကရော၊ အတြင်းကပၝလာတဲ့ ဖိအားတေပြၝလိုႛလည်း ဆိုလိုက်ပၝတယ်။

ိံိုင်ငံတကာ ပတ်ဝန်းကဵင်အနေအထားကလည်းေူပာင်းလဲသြားပၝ္ဘပီလိုႛ သူကေူပာပၝတယ်။ လြန်ခဲ့တဲ့ (၁၀)ိံြစ် သူ ိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီးဘဝတုန်းကဆိုရင် ူမန်မာိံိုင်ငူံင်္ပံနာအပေၞ အူပသြဘောနဲႛ ကိုင်တြယ်ဆောင်႟ြက်ဖိုႛ အာဆီယံကို တိုက်တြန်းခဲ့တုန်းက တစိတ်တပိုင်းကပဲ ထောက်ခံခဲ့တယ်၊ အဲဒီတုန်းက အူပသြဘောစြက်ဖက်တယ်ဆိုတာဟာ အာဆီယံအတြက် အစိမ်းသက်သက်ဋ္ဌကီးပၝ၊ အခုတော့ ဒီမိုကရေစီရေး၊ ပတ်ဝန်းကဵင်အရေး၊ လူႛအခြင့်အရေး၊ စေဵးကြက်တေဖြြင့်ရေးတေမြြာ ပူးပေၝင်းလာုကပၝ္ဘပီလိုႛ မင်္စတာဆူရင်က ူပန်ေူပာင်းေူပာူပခဲ့္ဘပီး အေူခအနေတြေေူပာင်းလဲသြား္ဘပီ ူဖစ်လိုႛ ခက်ခက်ခဲခဲလုပ်နေဖိုႛ မလိုတော့ပၝဘူးလိုႛ ဆိုလိုက်ပၝတယ်။

ထိုင်းိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီးဟောင်း မင်္စတာ ဆူရင် ပစ်စူဝမ်ဟာ ပညာရြင် ိံိုင်ငံရေးသမားဟောင်း တယောက်ူဖစ်္ဘပီး ဒေသဆိုင်ရာအဆင့် NGO အဖြဲႚအစည်းတြေ၊ အောက်ေူခလူထုတေနြဲႛ အကဵယ်အူပန်ႛ ထိတြေႚဆက်ဆံခဲ့သူ ူဖစ်ပၝတယ်။