မြန်မာ့အရေး အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်၊ ကုလသမဂ္ဂတို့ရဲ့ ပြောဆိုချက်

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပြီးခဲ့တဲ့ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့၊ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းခဲ့ချိန်ကစပြီး စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့တွေက ပစ်ခတ်ခဲ့လို့၊ အမျိုးသမီးနဲ့ ကလေးတွေအပါအဝင် အနည်းဆုံး ပြည်သူ ၉၃၀ သေဆုံး ခဲ့ရပြီး၊ ထောင်နဲ့ချီ ဒဏ်ရာရခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့ပြင် နိုင်ငံရေးသမားတွေ၊ သတင်းသမားတွေ၊ စာရေးဆရာတွေ၊ လူ့အခွင့်အရေး ကာကွယ်သူတွေ၊ ကျောင်းဆရာတွေ၊ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ၊ သံဃာတော် တွေ၊ ထင်ရှားကျော်ကြားသူတွေနဲ့ အရပ်ဘက်ပြည်သူတွေ အနည်းဆုံး သုံးထောင် ဝန်းကျင် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံခဲ့ရပါတယ်။

မြန်မာ့အကျပ်အတည်းကြောင့် ထောင်နဲ့ချီတဲ့ ပြည်သူတွေမှာ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ လူထုကိုယ်စားပြုအစိုးရရရှိရေး နဲ့ ကိုဗစ် ၁၉ တိုက်ဖျက်ရေးအပါအဝင် လူသားချင်းစာနာကူညီရေး အစီအစဉ်တွေ ထိခိုက်နေရပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးတွေနဲ့ မိန်းကလေးငယ်တွေ ပိုမိုထိခိုက်ခံနေရကြောင်း ကုလသမဂ္ဂက ပြော ပါတယ်။ ဒီအတွက် အစိုးရဝန်ထမ်းတွေ၊ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေ၊ စာနယ်ဇင်းသမားတွေ၊ အနုပညာရှင်တွေ၊ ထင်ရှားကျော်ကြားသူတွေက ပြည်သူ့ အခွင့်အရေးနဲ့ နိုင်ငံ့အနာဂတ် မျှော်လင့်ချက်ကို ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့ကြကြောင်း သတင်းမှာ ဖော်ပြပါတယ်။

ဒီအတွင်း မြန်မာစစ်အစိုးရက အရေးပေါ် အခြေအနေထုတ်ပြန်ချက်နဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို ၂၀၂၃ ခုနှစ် အထိ တိုးချဲ့ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်တဲ့အပေါ် မှန်ကန်တဲ့လမ်းကြောင်း မဟုတ်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ ပြောခွင့်ရသူ Stephane Dujarric က ပြောလိုက်ပါတယ်။

အမေရိကန်ပြည်ထောာင်စုကလည်း နှစ်နှစ်အတွင်း ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပဖို့ မြန်မာစစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေ စီစဉ်တာဟာ အချိန်ဆွဲတာကို ပြသတာဖြစ်ပြီး အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံတွေက ဒီစစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေကို ပိုမိုဖိအားပေးဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဌာန အထက်တန်းတာဝန်ရှိသူ တစ်ယောက်က ဒီလ ၂ ရက်က ပြောကြား လိုက်ပါတယ်။

မြန်မာစစ်ကောင်စီဟာ အချိန်ဆွဲနေပြီး သူတို့အကျိုးအတွက်သက်တမ်းရှည်အောင် ကြိုးစားနေတဲ့အတွက် အာဆီယံက အရှိန်မြှင့်ဆောင်ရွက်ဖို့ တိုက်တွန်းတာပါ။ အမေရိကန်နဲ့ အဖွဲ့ဝင် ၁၀ နိုင်ငံတို့ ဒီသီတင်းပတ်အတွင်း အွန်လိုင်းကတဆင့် ကျင်းပမယ့် ဝန်ကြီးအဆင့် အစည်းအဝေးမတိုင်ခင် သတင်းထောက်တွေကို အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဌာန တာဝန်ရှိသူက အဲဒီလိုပြောကြားခဲ့တာပါ။

အာဆီယံအစည်းအဝေးမတိုင်ခင် ၂၀၂၃ သြဂုတ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမယ်လို့ စစ်ကောင်စီ ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ကတိပေးထားပါတယ်။ ဘုံသဘောတူညီချက် ငါးချက်ပါ အချက်တွေကို အာဆီယံက ဖြစ်မြောက်အောင်ဆောင်ရွက်ဖို့လည်း အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန တာဝန်ရှိသူက ပြောပါတယ်။

ဧပြီလက ရရှိခဲ့တဲ့ ဘုံသဘောတူညီချက်မှာ အကြမ်းဖက်မှု ချက်ခြင်းရပ်ဆိုင်းဖို့၊ သက်ဆိုင်သူအားလုံး တွေ့ဆုံဆွေးနွေးဖို့၊ အထူးသံတမန် ခန့်အပ်ပြီး သက်ဆိုင်သူအားလုံးကို တွေ့ဆုံဖို့နဲ့ လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီတွေပေးဖို့ ပါဝင်ပါတယ်။

ဗြိတိန်အစိုးရကလည်း မြန်မာအနေနဲ့ ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားတဲ့ အစိုးရစနစ်ဆီ ပြန်လည်ဦးလှည့်ဖို့ တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီထက်ပို မတည်မငြိမ်ဖြစ်စေမယ့် ပြည်ပက ဘယ်လိုအရေးယူဆောင်ရွက်ချက်ကိုမဆို အိန္ဒိယက မထောက်ခံဘူးလို့ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အိန္ဒိယသံအမတ် T S Tirumurti က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။ အိန္ဒိယဟာ ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေး ကောင်စီမှာ ဒီလအတွက် အလှည့်ကျသဘာပတိ တာဝန်ယူရပါမယ်။ မြန်မာနိုင်ငံက ဘယ်လိုမတည်ငြိမ်မှုမျိုးပဲ ဖြစ်ဖြစ် အိန္ဒိယကို တိုက်ရိုက် အကျိုးသက်ရောက်တဲ့ အကြောင်း ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အိန္ဒိယသံအမတ်က ပြောကြားတယ်လို့ ဗြိတိန်နိုင်ငံထုတ် Eastern Eye အပတ်စဉ်ထုတ်သတင်းစာမှာ ဒီနေ့ဖော်ပြပါတယ်။

အင်မတန် အရေးပါတဲ့ အိမ်နီးချင်း ဖြစ်တဲ့အတွက် မြန်မာနိုင်ငံ အခြေအနေဟာ အိန္ဒိယအတွက် အလွန်အမင်း အရေးကြီးပြီး မြန်မာနိုင်ငံမှာ အိန္ဒိယအတွက် တိုက်ရိုက် အကျိုးသက်ဆိုင်မှုတွေ ရှိနေတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂဌာနချုပ်မှာ ဒီလ ၂ ရက်ကကျင်းပတဲ့ လုံခြုံရေး ကောင်စီဆိုင်ရာ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ပတ်သက်လို့ အိန္ဒိယရဲ့ ရပ်တည်ချက်က ရှင်းလင်းပြတ်သားပြီး တသမတ်တည်း ရှိတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။

တဆက်တည်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပျက်နေတာတွေကို အထူးစိုးရိမ်မကင်းဖြစ်ရတဲ့အကြောင်းနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အကြမ်းဖက်တဲ့နည်း သုံးနေတာကို ရှုတ်ချတဲ့ အကြောင်းလည်း ပြောပါတယ်။ အတတ်နိုင်ဆုံး ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်း လုပ်ဖို့လည်း တိုက်တွန်းပါတယ်။ ဒီမိုကရေစီရေး ရှေးရှုပြီး မြန်မာနိုင်ငံတရားဥပဒေစိုးမိုးရေး ထိန်းသိမ်းဖို့နဲ့ ဖမ်းဆီးထားတဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေကို ပြန်လွှတ်ဖို့ အိန္ဒိယက တိုက်တွန်းတဲ့အကြောင်းလည်း ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အိန္ဒိယသံအမတ်က ပြောပါတယ်။