ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်အကဵယ်ခဵြပ် ကုလသုံးသပ်ခဵက်ကို ဥပဒေပညာရြင်မဵား ဋ္ဌကိဆြို

၂၀၀၈ ခိုံြစ်မေလက ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်ကို နေအိမ်အကဵယ်ခဵြပ် သက်တမ်းတိုးခဲ့တာဟာ ူမန်မာ စစ်အစိုးရအနေနဲႛ အူပည်ူပည်ဆိုင်ရာ ဥပဒေတေကြို ခဵိြးဖောက်တဲ့အူပင် ူပည်တြင်း ဥပဒေတေကြိုပၝ ခဵိြးဖောက်နေတာ ူဖစ်တယ်လိုႛ ကုလသမဂ္ဂ လူႛအခြင့်အရေးကောင်စီရဲ့ UN Working Group on Arbitrary Detentions ခေၞ ဥပဒေမဲ့ အရေးယူ ဖမ်းဆီးမမြဵားဆိုင်ရာ အလုပ်အဖြဲႚရဲ့ သုံးသပ်ေူပာဆိုခဵက်ကို အမဵိြးသား ဒီမိုကရေစီအဖြဲႚခဵြပ် အထူးူပန်ုကားရေး အဖြဲႚဝင် ဥပဒေပညာရြင် ဦးသိန်းႌြန်ႛက ထောက်ခံ ဋ္ဌကိဆြိုလိုက်ပၝတယ်။

2009.03.24
free_ASSK_2008_305px_v2.jpg ိံိုင်ငံရေး အကဵဉ်းသားမဵား လြတ်ေူမာက်ရေး လြပ်ရြားမတြခုအူဖစ် အမဵိြးသား ဒီမိုကရေစီ အဖြဲႚခဵြပ် အဖြဲႚဝင် ၃၀ခန်ႛ ၂၀၀၈ခိုံြစ် မေလ ၂၇ရက်နေႛက NLD ပၝတီဌာနခဵြပ်မြ အကဵယ်ခဵြပ်ကဵခံနေရသော ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်၏ နေအိမ်ဆီသိုႛ လမ်းလ္တေွာက် ခဵီတက်ခဲ့သည့် မြတ်တမ်းဓာတ်ပုံ ူဖစ်ပၝသည်။ (Photo: AFP)
(Photo: AFP)
ဦးသိန်းႌြန်ႛ။    ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ဥပဒေဆိုင်ရာအဖြဲႚရဲ့ ူပည်တြင်းဥပဒေနဲႛ မကိုက်ညီဘူးလိုႛ ဆုံးူဖတ်ခဵက်ကို ကဋ္ဋန်တော်တိုႛက သဘောတူတယ်။ ဘာူဖစ်လိုႛ ကဋ္ဋန်တော့အနေနဲႛ သဘောတူရသလဲဆိုရင် ဒီဥပဒေမြာ ပၝတဲ့အခဵက်က ဝန်ဋ္ဌကီးအဖြဲႚအနေနဲႛ စုစုပေၝင်း ၅ိံြစ်ပဲ ခြင့်ူပြိံိုင်တယ်။ အဲဒီတော့ ဒီမြာ စကားေူပာစရာ ူဖစ်လာတာက ဗဟိုအဖြဲႚပေၝ့၊ ဗဟိုအဖြဲႚဆိုတာ ဘယ်သူတြေ ပၝသလဲဆိုတော့ ူပည်ထဲရေးနဲႛ သာသနာရေး ဝန်ဋ္ဌကီးက ဥက္ကှူ၊ ကာကြယ်ရေးဌာန ဝန်ဋ္ဌကီးနဲႛ ိံိုင်ငူံခားရေးဌာန ဝန်ဋ္ဌကီးက အဖြဲႚဝင်၊ အဲဒီတော့ ဗဟိုအဖြဲႚဆိုတာလည်း ဝန်ဋ္ဌကီးအဖြဲႚရဲ့ ကိုယ်စား ဆို္ဘပီးတော့ ပုဒ်မ ၇ လုပ်ပိုင်ခြင့်အရ ဆောင်႟ြက်တာ။ ကိုယ်စား ဆောင်႟ြက်တဲ့အတြက် ဗဟိုအဖြဲႚရဲ့ ဆောင်႟ြက်မနြဲႛ ဝန်ဋ္ဌကီးအဖြဲႚရဲ့ ဆောင်႟ြက်မကြ အတူတူပၝပဲ။

ဒၝက ဘာလဲဆိုတော့ ပုဒ်မ ၈အရ ဗဟိုအဖြဲႚကို ဖြဲႚစည်းူခင်း အခဵက်ရဲ့ ဗဟိုအဖြဲႚကို ဖြဲႚခဲ့တဲ့ ၃ရက်၊ ၃လ ၇၅တုန်းက ထုတ်ူပန်တဲ့ အမိန်ႛေုကာ်ူငာစာ၊ အဲဒၝတေကြို ုကည့်လိုက်ရင် စုစုပေၝင်း ၅ိံြစ်အထိပဲ ခြင့်ူပြိံိုင်တယ်။ အခုဟာက ၅ိံြစ် ကေဵာ်သြား္ဘပီ။ ဒၝေုကာင့် ူပည်တြင်းဥပဒေအရကို မြားယြင်းနေတယ်၊ ဥပဒေနဲႛ မညီဘူး။ ဒၝကတော့ ဗဟိုဥပဒေအဖြဲႚရဲ့ ဆောင်႟ြက်မြတေကြ ပုဒ်မ ၁၃၊ ပုဒ်မ ၁၄ ဒီံြစ်ခုကို ုကည့်လိုက်ရင် စုစုပေၝင်း ၅ိံြစ်ထက် ပိုတာ မြန်သမ္တွက မတရား ဖမ်းဆီးခဵြပ်ေိံြာင်မြ ူဖစ်သြားပၝ္ဘပီ။

အခုလို ကုလသမဂ္ဂ အဖြဲႚအစည်းတခုရဲ့ သုံးသပ်ေူပာဆိုခဵက်နဲႛပတ်သက်္ဘပီး ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်ရဲ့ ရြေႚနေဋ္ဌကီး ဦးုကည်ဝင်းက ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည် လြတ်ေူမာက်ရေးအပေၞ တစုံတရာ မ္တေွာ်လင့်မိေုကာင်း ေူပာပၝတယ်။

ဦးုကည်ဝင်း။    ဟိုကုလသမဂ္ဂက ဒီလို ဆုံးူဖတ်တယ်ဆိုရင်တော့ ကဋ္ဋန်တော်ထင်တယ်၊ အစိုးရလည်း အထိုက်အလေဵာက်တော့ အလေးပေးလိမ့်မယ်။ အထိုက်အလေဵာက် ဆိုတာက ကဋ္ဋန်တော်တိုႛ နားလည်တာက ဒၝက security council ဟုတ်လား၊ လုံူခံြရေးကောင်စီရဲ့ ဆုံးူဖတ်ခဵက် မဟုတ်ဖူးဗဵ။ မဟုတ်ရင် စည်းေိံြာင်အားပေၝ့၊ binding မူဖစ်ဖူးပေၝ့။

အရင်တုန်းကလည်း သုံးဋ္ဌကိမ် ဆုံးူဖတ်္ဘပီး္ဘပီ။ သူတိုႛ မလိုက်နာခဵင်တော့လည်း မလိုက်နာပဲ နေလိုႛရတယ်ဗဵ။ Binding မဟုတ်ဖူး။ သိုႛသော် အခုတော့ world pressure တေကြ မဵားလာတယ်။ ဥပမာ၊ ကဋ္ဋန်တော်က ူပန်တြက်တာက ကဋ္ဋန်တော်တိုႛကလည်း မ္တေွာ်လင့်တဲ့အပိုင်းအနေနဲႛ ေူပာတာပေၝ့နော။ မ္တေွာ်လင့်တဲ့အပိုင်းက ဝန်ဋ္ဌကီးခဵြပ်က အင်ဒိုနီးရြားကို သြားလိုက်တာ၊ အင်ဒိုနီးရြား သြားတုန်းကလည်း ဒီ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်ရဲ့ ကိင်္စ၊ ဆြေးေိံြးုကတယ်၊ တိုက်တြန်းုကတယ်ဆိုတာ ဒီလိုပဲ အသံထြက်တယ်။

နောက်တခၝ၊ စင်ကာပူ၊ နောက်္ဘပီးတော့ မနေႛတနေႛက ယိုးဒယားက လာတယ်။ ဆိုတော့ အဲဒီလိုလေးတော့ ဝိုင်း္ဘပီးတော့ တိုက်တြန်းတာတြေ တော်တော်လေး မဵားနေတယ်။ တကယ့် အရေးဋ္ဌကီးတဲ့ ပုဂ္ဂိြလ်ဋ္ဌကီးတြေ၊ ိံိုင်ငံဋ္ဌကီးတြေ တခိုံြစ်ခုပေၝ့ဗဵာ၊ အိမ်နီးနားခဵင်း ိံိုင်ငံဋ္ဌကီးတေကြ သူတိုႛပၝ ဝင်္ဘပီးတော့ တိုက်တြန်းပေးလိုက်ရင်တော့ ဒၝ လြတ်ခဵင်လြတ်လိမ့်မယ်လိုႛ ထင်တာပဲ။

မတ်လ ၁၃ ရက်နေႛက နောက်ဆုံး မေတ္ဇာရပ်ခံလြာ တင်ခဲ့ခဵိန်မြာ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည် လြတ်ရက်စေ့ဖိုႛ ၇၅ ရက်လောက်သာ လိုခဲ့တော့တာမိုႛ အခုဆိုရင် ၆၅ရက်လောက်ပဲ လိုပၝတော့တယ်လိုႛ ဦးုကည်ဝင်းက ေူပာပၝတယ်။ မတ်လ ၁၃ ရက်နေႛက တင်ခဲ့တဲ့ မေတ္ဇာရပ်ခံလြာနဲႛ ပတ်သက်္ဘပီး စစ်အစိုးရဘက်က တစုံတရာ ူပန်ုကားခဵက်ရြိမရြိ မေးူမန်းတဲ့အခၝ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်ရဲ့ ရြေႚနေဋ္ဌကီး ဦးုကည်ဝင်း ခုလို ေူဖုကားပၝတယ်။

ဦးုကည်ဝင်း။    အဲ မရြိပၝဘူး။ ဘယ်တော့မြလည်း မတုံႛူပန်ဘူး။ ဒၝက ထုံးစံကို မရြိဘူးလိုႛ ေူပာိံိုင်တယ်။ အမြန်တော့ဗဵာ၊ တကယ်တမ်း ေူပာရင်တော့ ကဋ္ဋန်တော်တိုႛ ရြေႚနေဆိုတဲ့ ပုဂ္ဂိြလ်တေကြတော့ ကိုယ်စားလြယ်စာ ရထားလိုႛ ရေးတင်တာပေၝ့။ ကဋ္ဋန်တော်တိုႛကိုယ် ကဋ္ဋန်တော်တိုႛလည်း ဋ္ဌကီးဋ္ဌကီးကဵယ်ကဵယ် ဘယ်တော့မြ မတြက်ပၝဘူး။ သိုႛသော်၊ အမသြည်ူဖစ်တဲ့ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်ကိုတော့ စာလေးဘာလေးနဲႛတောင် ူပန်္ဘပီးတော့ အေး၊ ဘာလုပ်ထားပၝ္ဘပီ၊ ဘယ်လိုဘယ်ခဵမ်းသာ ဒၝလောက်တော့ လုပ်ဖိုႛ သင့်တယ်လိုႛ ကဋ္ဋန်တော်တော့ အဲဒီလို ူမင်တယ်ဗဵ။ ထင်တယ်။ ကဋ္ဋန်တော်တိုႛ ရြေႚနေဆီ မူပန်ခဵင်နေပၝ။ ဒေၞစုဆီတော့ စာလေးဘာလေးနဲႛ ူပန်သင့်တာပေၝ့။”

အခုအခၝ ူပည်တြင်း ူပည်ပမြာ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်နဲႛတကြ ိံိုင်ငံရေးအကဵဉ်းသားပေၝင်း ၂၁၀၀ ကေဵာ် လြတ်ေူမာက်ရေးအတြက် တောင်းဆိုတဲ့ လက်မြတ်ပေၝင်း ရြစ်သိန်း ရြစ်သောင်း ရြစ်ထောင် ရြစ်ရာ ရြစ်ဆယ့်ရြစ်ခု ရရြိအောင် ကောက်ခံပြဲတြေ ူပလြုပ်္ဘပီး ရရြိတဲ့ လက်မြတ်တေကြို ကုလသမဂ္ဂ အတြင်းရေးမြြးခဵြပ်ဆီ ပေးပိုႛဖိုႛ ဋ္ဌကိြးစားနေုကခဵိန်မြာ အခုလို ကုလသမဂ္ဂရဲ့ သုံးသပ်ေူပာဆိုခဵက် ထြက်ပေၞလာခဲ့တာ ူဖစ်ပၝတယ်။

မှတ်ချက်ပေးပို့ရန်

မှတ်ချက်များကို အောက်ပါ ပုံစံတွင် ရေးသားနိုင်ပါသည်။ RFA ၏ အသုံးပြုခြင်းဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့် အညီ လိုအပ်လျှင် တည်းဖြတ်ပြီး ဖော်ပြပါမည်။ မှတ်ချက်များကို ရေးပြီးပြီးချင်း ချက်ခြင်း မြင်ရမှာ မဟုတ်ပါ။ တင်ပြထားသော မှတ်ချက်ပါ အကြောင်းအရာများ အတွက် RFA မှာ တာဝန်မရှိပါ။ ကျေးဇူးပြု၍ တခြား မှတ်ချက်ရေးသူများ၏ အမြင်ကို လေးစားပြီး အကြောင်းအရာကိုသာ အဓိကထား ရေးသားစေလိုပါသည်။