လူႛအခြင့်အရေးကော်မရြင် ဖြဲႚစည်းရေး စစ်အစိုးရ ဆန်ႛကဵင်ကန်ႛကြက်


2007.07.27

killed_villagers_200px.jpg
ကရင်ူပည်နယ်တြင် နအဖစစ်တပ်က သတ်ူဖတ်ထားသော ကလေးသုံးဦးအပၝအဝင် ႟ြာသား ၁၂ဦး၏ အလောင်းမဵား ူဖစ်ပၝသည်။ လူႛအခြင့်အရေး ခဵိြးဖောက်မမြဵား ကဵြးလြန်နေသော စစ်အစိုးရသည် အာဆီယံ ပဋိညာဉ်စာခဵြပ်တြင် လူႛအခြင့်အရေး ကော်မရြင်ဖဲြႚစည်းရေးကို ဆန်ႛကဵင် ကန်ႛကြက်နေပၝသည်။ (Photo: AFP)

အရြေႚတောင်အာရအြသင်းဋ္ဌကီးရဲ့ ပဋိညာဉ်စာခဵြပ်အရ လူႛအခြင့်အရေး ကော်မရြင် ဖဲြႚစည်းရမယ်ဆိုတဲ့ အဆိုူပတြင်ူပခဵက်ကို ူမန်မာစစ်အစိုးရက ကန်ႛကြက်တယ်လိုႛ အာဆီယံ သံတမန်တေကြ ေူပာဆို လိုက်ပၝတယ်။

အာဆီယံ အရြေႚတောင်အာရအြသင်းဋ္ဌကီးရဲ့ အေူခခံစည်းမဵဉ်းအူဖစ် ူပဌာန်းဖိုႛ ူပင်ဆင်နေတဲ့ ပဋိညာဉ် စာခဵြပ်မြာ၊ လူႛအခြင့်အရေးနဲႛ ပတ်သက်တဲ့ ကော်မရြင်လို အဖဲြႚမဵိြး ဖဲြႚစည်းဖိုႛကိင်္စကို အာဆီယံ ိံိုင်ငံတေထြဲက ပိုမိုလြတ်လပ်္ဘပီး သဘောထား ပေဵာ့ပေဵာင်းတဲ့ ဖိလစ်ပိုင်၊ အင်ဒိုနီးရြား ထိုင်း စတဲ့ ိံိုင်ငံတေကြ ထောက်ခံပေမဲ့၊ ူမန်မာစစ်အစိုးရကတော့ ကန်ႛကြက်ေုကာင်း အမည်မဖော်လိုတဲ့ အာဆီယံ သံတမန်တေကြ ေူပာဆိုခဲ့တာပၝ။

၁၉၆၇ ခိုံြစ်ကတည်းက ဖဲြႚစည်းခဲ့္ဘပီး၊ သက်တမ်း ိံြစ် ၄၀ရြ္ဘိပီူဖစ်တဲ့ အာဆီယံ အသင်းဋ္ဌကီးကို၊ ိံိုင်ငံတကာကိင်္စတြေ ဆောင်႟ြက်ရာမြာ ပိုမိုအင်အားရြိလာရေး ရည်႟ြယ်္ဘပီး၊ စည်းမဵဉ်းဥပဒေသတေကြို အေူခခံ ဖဲြႚစည်းထားတဲ့ ခိုင်မာတဲ့ အဖဲြႚတဖဲြႚအူဖစ် တိုးူမၟင့်ဖဲြႚစည်းလိုနေုကတာ ူဖစ်ပၝတယ်။

ဒၝေုကာင့် အေူခခံစည်းမဵဉ်းအူဖစ် ပဋိညာဉ်သဘောတူညီခဵက်ကို ူပဌာန်းဖိုႛ ူပင်ဆင်နေုကတာပၝ။

ဒီ ပဋိညာဉ်စာတမ်းကို မူုကမ်းူပစြု ူပင်ဆင်နေတာ ၉၀ ရာိံြန်းကေဵာ်္ဘပီးစီးနေပၝ္ဘပီ၊ အဲဒၝပေမဲ့ လူႛအခြင့်အရေးကိင်္စနဲႛ ပတ်သက်တဲ့ အပိုင်းမြာ ကဲလြဲြနေတာကိုတော့ အခုအထိ မေူဖရြင်းိံိုင်သေးဘူးလိုႛ မူုကမ်းူပစြုရာမြာပၝဝင်တဲ့ အာဆီယံညီလာခံရဲ့ ေူပာရေးဆိုခြင့်ရြိသူ မင်္စတာ ကာ႟ို ခရစ်စတိုဘယ် ကေူပာပၝတယ်။

ဒီပဋိညာဉ် စာတမ်းရဲ့ အိံြစ်သာရတခုအနေနဲႛ လူႛအခြင့်အရေး ကာကြယ် စောင့်ရြောက်ဖိုႛကိင်္စ ထည့်သြင်းရေးဟာ ူမန်မာိံိုင်ငံလို လူႛအခြင်အရေး ခဵိြးဖောက်တဲ့ ိံိုင်ငံတေပြၝဝင်နေတဲ့ အတြက် အထူး သတိထားဆောင်႟ြက်မဲ့ကိင်္စ ူဖစ်လာတယ်လိုႛ အာဆီယံရေးရာ ဆောင်႟ြက်နေသူတေကြ ေူပာဆိုပၝတယ်။

ိံိုင်ငံတကာရဲ့ ယုံကည်လေးစားမြ ပိုမိုရရြိစေဖိုႛ အာဆီယံ လူႛအခြင့်အရေး ကော်မရြင်ဖဲြႚစည်း္ဘပီး ဒေသတြင်း လူႛအခြင့်အရေး ကာကြယ်တာကို ဖိလစ်ပိုင် အစိုးရအနေနဲႛ လုပ်ဆောင်လိုတယ်လိုႛ ဖိလစ်ပိုင် ိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီး အယ်ဘာတို ႟ိုူမလြိုက ုကာသာပတေးနေႛက အတိအလင်း ေူပာဆိုခဲ့ပၝတယ်။

အာဆီယံ ပဋိညာဉ်စာခဵြပ်ပၝ စည်းမဵဉ်းတေဟြာ အလြန် အသေးစိတ်ူပန်ရင်လည်း မလြပ်သာမလြည့်သာ ခဵည်မိတုပ်မိသလို ူဖစိံိုင်သလို၊ သိပ်ဝေဝၝးလြန်းရင်လည်း၊ ဘာမအြလုပ်ူဖစ်မြာမဟုတ်ဘူးလိုႛ ဖိလစ်ပိုင် ိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီးဌာနရဲ့ ေူပာရေးဆိုခြင့်ရြိသူ မင်္စတာ ကာ႟ို ခရစ်စတိုဘယ် က ေူပာပၝတယ်။

လူႛအခြင့်အရေး ကော်မရြင်ဖဲြႚစည်းဖိုႛနဲႛ ပဋိညာဉ်စာတမ်းမြာ လူႛအခြင့်အရေး ကာကြယ်ရေးကိင်္စ ထည့်သြင်းဖိုႛကို ဖိလစ်ပိုငိံိုင်ငံအနေနဲႛ လုံးဝလ္တေွာ့ပေးမြာမဟုတ်ဘူးလိုႛလည်း မင်္စတာ ခရစ်စတိုဘယ် ကေူပာဆိုပၝတယ်။

ပဋိညာဉ်စာတမ်းမြာ လူႛအခြင့်အရေးကော်မရြင်ဖဲြႚစည်းရေး ူင်္ပံနာ အူပင်၊ နောက်ထပ်ကဵန်ရြိနေတဲ့ ူင်္ပံနာတခုကတော့ စည်းမဵဉ်းခဵိြးဖောက်တဲ့ ိံိုင်ငံတေကြို ဘယ်လို အူပစ်ပေးအရေးယူမလဲဆိုတဲ့ ူင်္ပံနာပဲ ူဖစ်တယ်လိုႛ လေ့လာသူတေကြေူပာဆိုပၝတယ်။

အာဆီယံအသင်းဋ္ဌကီးကို စည်းမဵဉ်းဥပဒေသတေနြဲႛ ပိုမိုခိုင်မာတဲ့ အဖဲြႚဋ္ဌကီးူဖစ်လာရေးမြာ၊ အဖဲြႚဝငိံိုင်ငံတေမြြာိံိုင်ငံရေးအရ အုပ်ခဵြပ်ရေးပုံစံ တိတိကဵကဵ သတ်မြတ်တာမဵိြး ပဋိညာဉ်စာခဵြပ်မြာ ထည့်သြင်းိံိုင်လိမ့်မယ်လိုႛ မ္တေွာ်လင့်ေုကာင်း အာဆီယံ ထိမ်တန်းအရာရြိတဦး ကေူပာဆိုခဲ့ပၝတယ်။

ဒီ ပဋိညာဉ် သဘောတူညီခဵက်ဟာ အာဆီယံအဖဲြႚအတြင်း ိံိုင်ငံအခဵင်းခဵင်း ဆက်ဆံရေးအတြက် အေူခခံစည်းမဵဉ်းတြေ သတ်မြတ်ပေးလိုက်တာ ူဖစ်သလို၊ သက်ဆိုင်ရာ အစိုးရတေအြနေနဲႛ ကိုယ့်တိုင်းူပည်တြင်းမြာလည်း ဘယ်လိုဘယ်ပုံစံနဲႛ အုပ်ခဵြပ်နေသလဲ ဆိုတာကို အဆင့်အတန်း သတ်မြတ်ရာလည်း ရောက်တယ်လိုႛ အဲဒီ အာဆီယံ အရာရြိကေူပာပၝတယ်။

အာဆီယံအသင်းဋ္ဌကီးအနေနဲႛ အိံြစ် ၄၀ သက်တမ်းရြ္ဘိပီးတဲ့နောက် ဥရောပသမဂ္ဂ အဖဲြႚပုံစံမဵိြး ေူပာင်းလဲရေးမြာ အခုူပဌာန်းဖိုႛ ူပင်ဆင်နေတဲ့ ပဋိညာဉ်စာခဵြပ်က အမဵားဋ္ဌကီး အထောက်အကူူဖစိံိုင်ပေမဲ့၊ ူမန်မာိံိုင်ငံလို စစ်အာဏာရြင်ဋ္ဌကီးစိုးတဲ့ ိံိုင်ငံအနေနဲႛလိုက်ပၝ ေူပာင်းလဲိံိုင်ပၝမလားဆိုတာ မေးခြန်းထုတ်စရာ ူဖစ်နေတယ်လိုႛ အကဲခတ် ေူပာဆိုနေတာတေလြည်း ရြိနေပၝတယ်။

ဖိလစ်ပိုငိံိုင်ငံ မနီလ္ဘာမိြႚမြာ စ္ဘပီးကဵင်းပနေတဲ့ အာဆီယံ ိံိုင်ငူံခား ရေးဝန်ဋ္ဌကီးမဵား အစည်းအဝေးမတိုင်ခင် အဋ္ဌကိကြဵင်းပတဲ့ အဆင့်ူမင့်အရာရြိတေရြဲ့ အစည်းအဝေးမြာ ူမန်မာကိုယ်စားလြယ်က အာဆီယံ လူႛအခြင့်အရေးကော်မရြင် ပေၞပေၝက်လာရေး ကိင်္စကို တားဆီးမြြတြေ ူပလြုပ်ခဲ့တာနဲႛ ပတ်သက်လိုႛ အစည်းအဝေးူပလြုပ်ရာ မနီလ္ဘာမိြႚကို ဦးတင်အောင်ခိုင်က ဆက်သြယ်္ဘပီး အစည်းအဝေးကဵင်းပရေးကော်မတီနဲႛ အတူ သုံးသပ်သူတေရြဲ့ အူမင်တေကြို ဆက်သြယ်မေးူမန်းထားပၝတယ်။

မှတ်ချက်ပေးပို့ရန်

မှတ်ချက်များကို အောက်ပါ ပုံစံတွင် ရေးသားနိုင်ပါသည်။ RFA ၏ အသုံးပြုခြင်းဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့် အညီ လိုအပ်လျှင် တည်းဖြတ်ပြီး ဖော်ပြပါမည်။ မှတ်ချက်များကို ရေးပြီးပြီးချင်း ချက်ခြင်း မြင်ရမှာ မဟုတ်ပါ။ တင်ပြထားသော မှတ်ချက်ပါ အကြောင်းအရာများ အတွက် RFA မှာ တာဝန်မရှိပါ။ ကျေးဇူးပြု၍ တခြား မှတ်ချက်ရေးသူများ၏ အမြင်ကို လေးစားပြီး အကြောင်းအရာကိုသာ အဓိကထား ရေးသားစေလိုပါသည်။